Bekim
Bajrami

COVID-19 një vit më vonë: 1.8 milion më shumë të papunë në Evropë

Vetëm në katër ekonomitë e mëdha të eurozonës, menjëherë pas goditjes nga COVID-19, më shumë se 25 milionë punëtorë përdorën programe të kursimit të punës. Në fakt, falë këtyre programeve, lëvizja e tregut të punës nga punësimi në papunësi në vitin 2020, megjithë një rënie të mprehtë të rritjes ekonomike, ishte pak më e lartë se në vitin 2019. Por, nga ana tjetër, 13.7 milionë punëtorë të papunë kanë mbetur pa mundësinë e gjetjes së një pune, siç tregohet nga rënia e mprehtë e kalimit nga papunësia në punësim (-20%) në vitin 2020, duke pasur parasysh që tregu i punës në zonën e euros do të aktivizohet gradualisht gjatë vitit të ardhshëm, në rastin më të mirë, dhe i kombinuar me perspektivën e një rimëkëmbjeje pa ulje të papunësisë,

Kush del i pari, hyn i fundit: Nuk ka kthim të shpejtë në punë për të papunët. Shumica dërrmuese e punëtorëve që kanë humbur punën në gjysmën e parë të vitit 2020 ishin tashmë të papunë, dhe do të përpiqen të kthehen në punë gjatë 12 muajve të ardhshëm. Mbi të gjitha, ndërsa rimëkëmbja ekonomike e eurozonës fillon të shpaloset nga tremujori i dytë i vitit 2021 e tutje, kompanitë do t'i japin përparësi kthimit të punonjësve të tyre nga pushimi (rritja e orëve të punës) sesa punësimi i të rinjve. Megjithëse numri i punëtorëve me leje në katër ekonomitë kryesore të zonës euro ka rënë nga një kulm prej 25 milionë në prill 2020 në pak më shumë se 8 milionë në dhjetor, ky proces, në rastin më të mirë, do të zhvillohet gradualisht për disa arsye:

1. Është më lehtë të thuhet sesa të bëhet. Gjithsesi, kompanitë do të regjistrojnë rritje të konsiderueshme të kostos pasi do të duhet të paguajnë pagat dhe kontributet të cilat do të rrisin më tej presionin në marzhat tashmë të reduktuara ndjeshëm, veçanërisht në fazat e hershme të rimëkëmbjes.
2. Gjermania do të arrijë nivelin e PBB-së që kishte para krizës vetëm në mes të vitit 2022, ndërsa Italisë, Spanjës dhe Francës do t'i duhet një vit më shumë për t'u rikuperuar. Me zgjedhjet në Gjermani në shtator 2021, në Francë në prill 2022 dhe në Itali në 2023, qeveritë pritet të zgjasin bujarisht programin deri në 2022, megjithëse masat mund të bëhen më "të synuara". Si rezultat, ne presim të hyjmë në vitin 2022 me 2 milionë punëtorë të cilët do të jenë akoma përfitues të granteve për ruajtjen e punës, sidomos në fazat e hershme të rimëkëmbjes

Meqenëse punësimi në shkallë të gjerë nuk ka gjasa të ndodhë para vitit 2022, perspektivat për ri-punësim të punëkërkuesve (13.7 milionë në dhjetor 2020, nga të cilat 1.8 milion janë shtesë që nga shkurti, duke përjashtuar "të papunët e fshehur", dmth. punëtorët që kanë lënë fuqinë punëtore) janë ende të paqarta. Si rezultat, papunësia afatgjate në 2021 pritet të rritet 38% mbi nivelet para-COVID-19, nga një vlerësim i ulët prej 4.8 milionë papunë afatgjatë në tremujorin e parë të vitit 2020 në 6.6 milionë në tremujorin e tretë të 2021, përpara një rënieje dhe stabilizimi të lehtë në 6.5 milionë në tremujorin e katërt të 2021. Vini re se gjatë vitit 2020, punësimi afatgjatë ishte shumë i paqëndrueshëm për shkak të bllokimit në tremujorin e 2-të të vitit 2020.

Mbani në mend rrezikun e rimëkëmbjes së të papunëve:

Rrethanat e pafavorshme strukturore mund të komplikojnë më tej perspektivat për ri-punësim edhe pas ringjalljes së tregut të punës. Papunësia afatgjate mund të shërbejë si tregues i papunësisë strukturore. Mbi të gjitha, perspektivat për ri-punësim ulen në mënyrë të vazhdueshme me kohëzgjatjen e papunësisë, ndër të tjera për shkak të ndikimit negativ në aftësitë e një personi. Tronditja e COVID-19 ka përshpejtuar ndryshimet strukturore në ekonomi, të cilat nga ana tjetër ka të ngjarë të inkurajojnë një mospërputhje të punëtorëve dhe kërkesave për punë. Në veçanti, ka prova që tronditja e COVID-19 mund të ketë rritur produktivitetin e punës. Në fakt, produktiviteti për orë është rritur mbi nivelet e para-krizës që në tremujorin e tretë të vitit 2020. Në fakt, kjo është në kontrast të plotë me trendin e produktivitetit për orë të vëzhguar gjatë Depresionit të Madh. Megjithëse është shumë herët për të thënë, një interpretim mund të jetë se digjitalizimi i Evropës i imponuar nga pandemia, me përhapjen e gjerë të telepunimit dhe një shkallë të shtuar të automatizimit në prodhim, janë nxitës të mundshëm të fitimeve të produktivitetit.

Duke pasur parasysh që humbjet e vendeve të punës në vitin 2020 lidhen kryesisht me profesionet rutinë, ëne shohim rrezikun që Evropa po ndjek hapat e SHBA-së ku “rimëkëmbja pa ulur papunësinë” dhe rritja e “polarizimit të tregut të punës” ka të ngjarë të jetë një normë e re në kontekstin e një shkalle më të lartë të adoptimit teknologjik. Ajo që fillimisht dukej si një heqje ciklike e punësimit në zonën e euros mund të provonte të ishte një problem strukturor, me pasoja negative për perspektivat e ri-punësimit të punëtorëve të papunë dhe të rezultojë në një rritje në “punë zombie”.

Parashikimet tona për papunësinë në ekonomitë e mëdha të zonës së euros pasqyrojnë kushte të pafavorshme të tregut me norma të papunësisë në Francë dhe Itali që arrijnë kulmin vetëm në 2022, ndërsa në Gjermani dhe Spanjë ato do të mbeten të larta.

Politikbërësit kanë një punë të madhe për të bërë: Rritja e papunësisë strukturore jo vetëm që do të ndikojë negativisht në kapacitetin prodhues të ekonomisë, por gjithashtu ka potencialin të përkeqësojë pakënaqësinë politike tashmë mbizotëruese dhe të ushqejë trazira sociale. Tani për tani, vendet e eurozonës nuk po ndajnë fonde të mjaftueshme për të rritur shanset e ri-punësimit të punëtorëve sapo të ndodhë një rimëkëmbje. Ndërkohë, tronditja nga COVID-19 në të vërtetë ka zvogëluar masat e ofruara.

Për shembull, në Gjermani, në janar 2021, numri i punëtorëve që morën pjesë në iniciativat aktive të politikës së tregut të punës u ul me më shumë se 4% krahasuar me një vit më parë. Në mënyrë që të zbutet ndikimi i dëmshëm në tregjet e punës në zonën e euros dhe të mbahet nën kontroll papunësia strukturore, punëtorët duhet të marrin aftësitë e nevojshme për të plotësuar vendet e nesërme. Në rast të mospërputhjes së aftësive, stimujt për punësim nuk do të jenë të dobishëm. Në vend të kësaj, politikat aktive të tregut të punës, me një fokus në trajnimin dhe ritrajnimin e shpejtë, do të jenë thelbësore për forcimin e punësueshmërisë së punëtorëve dhe mbajtjen nën kontroll të hendekut në rritje të tregut të punës midis punëtorëve me aftësi të larta dhe atyre me aftësi të ulëta. Për më tepër, një qasje gjithëpërfshirëse do të duhet të marrë në konsideratë format më strukturore të ndihmës, duke përfshirë rishikimin e sistemeve arsimore.

Sqarim: Të gjitha opinionet në këtë rubrikë reflektojnë qëndrimet e autorit/autorëve e jo domosdoshmërisht të NGB “Zëri” SHPK