Pasojat nga konsumimi i tepërt i peshkut
Ekspertët paralajmërojnë: nga akumulimi i merkurit dhe rreziku i alergjive, deri te mënyra e përgatitjes që përcakton nëse peshku është ilaç apo rrezik për shëndetin
Peshku shpesh konsiderohet si një nga ushqimet më të shëndetshme. Ai është i pasur me acide yndyrore omega-3, proteina me cilësi të lartë dhe vitamina të rëndësishme që ndikojnë pozitivisht në shëndetin e zemrës dhe trurit, siç thekson Harvard School of Public Health.
Megjithatë, edhe pse është shumë ushqyes, e rëndësishme është të mos teprohet. Në disa raste, konsumimi i shpeshtë i peshkut mund të shkaktojë probleme si akumulimi i merkurit në trup, çrregullime të tretjes apo edhe reagime alergjike.Peshku mbetet ushqim i dobishëm, por çelësi është moderimi dhe zgjedhja e kujdesshme e llojeve dhe mënyrës së përgatitjes.
Merkuri në peshk
Një nga rreziqet kryesore të konsumimit të shpeshtë të peshkut është ekspozimi ndaj merkurit. Disa peshq të mëdhenj të detit, si toni, peshku shpatë, peshkaqeni dhe skumbria mbretërore, përmbajnë më shumë merkur për shkak të zinxhirit ushqimor në oqeane. Nëse ky lloj peshku konsumohet shpesh, merkurit i duhet kohë të gjatë për t’u eliminuar dhe mund të grumbullohet në trup, duke shkaktuar probleme serioze shëndetësore.Organizata Botërore e Shëndetësisë thekson se ekspozimi i lartë ndaj merkurit ndikon në sistemin nervor, duke shkaktuar dhimbje koke, humbje kujtese, dridhje dhe ndryshime të humorit. Fëmijët janë veçanërisht të ndjeshëm, ndërsa tek gratë shtatzëna, përqendrime të larta të merkurit mund të ndikojnë në zhvillimin e fetusit.
Sipas udhëzimeve të FDA-së amerikane, një porcion i vetëm i tonit të konservuar në javë (rreth 80 g për të rriturit dhe 40 g për fëmijët) nuk paraqet rrezik, por ekspozimi bëhet problematik nëse peshku konsumohet disa herë në javë.Helmimi nga ushqimi për shkak të përgatitjes jo të duhur
Nëse peshku nuk ruhet ose nuk gatuhet si duhet, ai mund të bëhet burim bakteresh, parazitësh ose toksinash. Konsumimi i peshkut të prishur ose të gjallë mund të shkaktojë shqetësime të tretjes si të përziera, të vjella, diarre dhe dhimbje barku.
Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve në SHBA theksojnë se disa lloje peshqish mund të përmbajnë parazitë, si shiriti i peshkut, të cilët shkatërrohen vetëm me zierje. Ushqimet e përgatitura nga peshku i papërpunuar, si sushi, rrisin ndjeshëm rrezikun e infeksioneve, veçanërisht tek njerëzit me imunitet më të dobët.
Alergjitë nga peshku
Peshku është një nga alergjenët më të zakonshëm ushqimorë. Reagimet alergjike mund të variojnë nga skuqja dhe kruarja e lëkurës deri tek vështirësitë në frymëmarrje. Autoriteti Evropian për Sigurinë Ushqimore shkruan se në raste të rralla, alergjia ndaj peshkut mund të shkaktojë anafilaksi, një gjendje e rrezikshme që kërkon ndërhyrje të menjëhershme mjekësore. Personat që e dinë se kanë alergji duhet të shmangin plotësisht konsumin e tij.Edhe omega-3 mund të jetë e tepërt
Omega-3 konsiderohet një mbrojtës i fortë për zemrën dhe trurin, por edhe me të duhet treguar kujdes. Sipas American Heart Association, dozat shumë të larta të omega-3 mund të hollojnë gjakun dhe të rrisin rrezikun e gjakderdhjes, sidomos tek personat që marrin barna antikoagulante. Në disa raste mund të shkaktohet edhe ulje e tepërt e tensionit të gjakut, duke sjellë lodhje dhe marramendje.
Mënyra e përgatitjes bën diferencënVlera ushqyese e peshkut ndryshon shumë në varësi të mënyrës së gatimit. Peshku i zier, i pjekur në skarë ose i gatuar me avull është zgjedhja më e shëndetshme. Përkundrazi, peshku i skuqur ose i shoqëruar me salca të rënda mund të përmbajë shumë kalori dhe yndyrna të pashëndetshme. Harvard Health thekson se konsumimi i shpeshtë i këtyre përgatitjeve lidhet me shtim në peshë dhe rritje të kolesterolit.
Si të shijoni peshkun në mënyrë të sigurt?
Nëse konsumohet në sasi të moderuar dhe me përzgjedhje të kujdesshme të llojeve dhe mënyrës së gatimit, peshku mbetet një nga ushqimet më të vlefshme për shëndetin. Ekspertët rekomandojnë disa udhëzime praktike:
Konsumoni peshk dy deri në tre herë në javë.
ë Zgjidhni peshq me pak merkur, si salmon, sardele, troftë ose tilapi.
ë Sigurohuni që peshku të jetë gjithmonë i gatuar mirë, sidomos ai i ngrirë ose i papërpunuar.
ë Gratë shtatzëna, nënat që ushqejnë me gji dhe fëmijët e vegjël duhet të shmangin peshqit me përmbajtje të lartë merkuri.
ë Përgatiteni peshkun në mënyra të shëndetshme – zierje, avullim, pjekje në furrë ose në skarë dhe kufizoni skuqjen.
