A ju mundon një ndjesi e pakëndshme në këmbë para gjumit? Shkaktar është një çrregullim
Gjithnjë e më shumë njerëz po përjetojnë ndjesi të pakëndshme në këmbë gjatë mbrëmjes, veçanërisht kur përpiqen të bien në gjumë. Quhet Sindroma e këmbëve të paqeta, një çrregullim neurologjik që shpesh nuk njihet dhe nuk kuptohet mirë, as nga pacientët dhe as nga profesionistët e kujdesit shëndetësor
Vlerësohet se çrregullimi prek nga 4 deri në 29 për qind të të rriturve në vendet perëndimore të industrializuara dhe po njihet gjithnjë e më shumë edhe tek fëmijët.
“Sindroma e këmbëve të paqeta (RLS- Restless Legs Syndrome), karakterizohet nga një nevojë urgjente për të lëvizur këmbët, shpesh e shoqëruar me ndjesi të pakëndshme”, shpjegon Dr. John Winkelman, drejtor i Programit të Kërkimit të Çrregullimeve të Gjumit në Spitalin e Përgjithshëm në Massachusetts dhe profesor i psikiatrisë në Harvard.
Çfarë i shkakton këmbët e paqeta?
Simptomat e SKP-së ndodhin më shpesh kur personi është i palëvizshëm ndërsa është ulur ose shtrirë dhe përkeqësohen në mbrëmje dhe gjatë natës. Ndjesitë e pakëndshme që përshkruajnë pacientët përfshijnë djegie, shpim me gjilpëra, pulsime ose ndjesi zvarritjeje nën lëkurë dhe vetëm lëvizja sjell lehtësim. Në raste më të rënda, simptomat shfaqen pothuajse çdo natë dhe mund të vonojnë ndjeshëm rënien në gjumë.
Tek disa persona, sindroma ka bazë gjenetike, ndërsa tek të tjerët lidhet me mungesë hekuri, veçanërisht te gratë shtatzëna, personat me anemi, gratë në moshë riprodhuese ose vegjetarianët. Ekziston gjithashtu një lidhje me përdorimin e disa ilaçeve, veçanërisht antidepresivët SSRI.
Është interesante se edhe fëmijët mund të zhvillojnë simptoma, siç dëshmon rasti i vajzës 11-vjeçare Karla Dzienkowski, nëna e së cilës, një infermiere dhe drejtoreshë e Fondacionit për Sindromën e këmbëve të paqeta, thekson se diagnoza shpesh vonohet për vite me radhë, transmeton Telegrafi.
Si ta ndihmoni veten?
Terapia bazë fillon me ndryshimin e zakoneve të jetesës. Mjekët këshillojnë të shmangen alkooli, sheqernat e përpunuara dhe disa ilaçe që mund të përkeqësojnë simptomat. Për personat me nivele të ulëta hekuri, rekomandohen shtesa ushqimore ose, në disa raste, terapi intravenoze me hekur.
Ekspertët gjithashtu rekomandojnë përdorimin e kompresave të ngrohta ose të ftohta, masazh, shëtitje të shkurtra ose aktivitete mendore që shërbejnë si shpërqendrim dhe ndihmojnë në zvogëlimin e shqetësimit.
Nëse ndryshimet në stilin e jetës nuk japin efekt, mjekët mund të përshkruajnë ilaçe nga grupi i ligandëve alfa2-delta (si gabapentina ose pregabalina). Në rastet më të rënda, përdoren doza të ulëta të opioideve me veprim të zgjatur, por këto duhen administruar me shumë kujdes.
Kur duhet të kërkoni ndihmë?
Nëse vini re se shqetësimi në këmbë ju detyron të lëvizni gjatë pushimit, veçanërisht nëse ju prish gjumin, sigurohuni që të konsultoheni me një mjek. Edhe pse jo të gjithë profesionistët e shëndetit janë të njohur me këtë çrregullim, një referim te një specialist i gjumit mund të ndihmojë. Rekomandohet gjithashtu të bëni analiza laboratorike, veçanërisht për hekurin dhe ferritinën, për të vlerësuar rezervat dhe disponueshmërinë e hekurit në trup.
“Sa më shpejt të kërkoni ndihmë, aq më mirë,” këshillon Dzienkowski. “Lodhja, nervozizmi dhe ulja e përqendrimit që ndieni gjatë ditës mund të jenë pasojë e sindromës së këmbëve të shqetësuara – mos e injoroni.”
