Revolucion në mjekësi, nis për herë të transfuzioni i gjakut artificial

Për herë të parë, doza të vogla gjaku “të kultivuar” në laborator u janë administruar vullnetarëve njerëzorë në një provë klinike britanike që nuk ka provuar kurrë një procedurë të tillë më parë. Gjaku artificial u mor nga qelizat burimore të donatorëve dhe më pas u transfuzua në dy të rritur të shëndetshëm. Për momentin qëllimi është të kuptojmë se sa zgjat në trup, krahasuar me gjakun “standard” të përdorur në këto procedura.

Studimi është pjesë e një nisme të quajtur RESTORE, e kryer nga universitetet e Kembrixhit dhe Bristolit së bashku me mjekë dhe studiues nga Shërbimi Shëndetësor Kombëtar i Mbretërisë së Bashkuar (NHS). Qëllimi përfundimtar i projektit nuk është të zëvendësojë gjakun e ofruar bujarisht nga dhuruesit, por përkundrazi të sigurojë një teknikë për prodhimin e llojeve ultra të rralla të gjakut që praktikisht nuk mund të gjenden në raste urgjente.

Studimi u fokusua në qelizat e kuqe të gjakut, të cilat transportojnë oksigjen nga mushkëritë në pjesën tjetër të trupit. Filluam me një dhurim normal prej 470 ml gjak, nga i cili u nxorën dhe u ndanë qeliza staminale të afta të shndërroheshin në qeliza të kuqe të gjakut; këto qeliza u inkurajuan të rriteshin në numër të madh dhe të diferencoheshin në laborator, në një proces që zgjati tre javë.

Dy pjesëmarrësit e parë morën ekuivalentin e një ose dy lugë çaji gjak artificial (5-10 milimetra), shumë më pak se ai i derdhur në transfuzionet normale. Të monitoruar me kujdes, ata po ecin mirë dhe nuk kanë shfaqur shenja refuzimi. Prova do të shtrihet në të paktën 10 vullnetarë të shëndetshëm, të cilët do të marrin të njëjtën sasi gjaku në dy versione, normale ose të marra në laborator, të paktën katër muaj.

Gjaku artificial do të ketë një karakteristikë “të veçantë”, do të shënohet me një substancë radioaktive, e padëmshme për njerëzit dhe e përdorur shpesh në procedurat mjekësore, e cila do të lejojë të matet qëndrueshmëria e tij në trup.

Shkencëtarët dyshojnë se qelizat e kuqe të gjakut të rritura nga qelizat burimore rezistojnë në trup më gjatë se gjaku i dhuruar normalisht. Ato janë qeliza të sapolindura, të gjitha po aq të reja dhe të freskëta dhe për këtë arsye më jetëgjatë në letër, ndryshe nga ato të mbledhura nga donatorët që janë të pashmangshëm në faza të ndryshme të jetës së tyre qelizore.

Qelizat e kuqe të gjakut zakonisht mbijetojnë për 120 ditë përpara se të zëvendësohen. Një qese tipike me gjak të dhuruar përmban një përzierje qelizash të vjetra dhe të reja, ndërsa ato të marra nga qelizat staminale, të gjitha duke filluar nga e para duhet të zgjasin për plot 120 ditë. Nëse kjo do të konfirmohej, do t’i hapte rrugën dhurimeve më të rralla dhe më pak gjak për njerëzit që shpesh duhet t’i drejtohen kësaj procedure.

“Nëse gjaku artificial është i sigurt dhe efektiv, me kalimin e kohës mund të revolucionarizojë trajtimet për njerëzit me sëmundje të gjakut, si anemia ose me lloje të rralla gjaku,” shkruajnë autorët. “Pacientët që kanë nevojë për gjak rregullisht mund të mos kenë nevojë për transfuzione aq shpesh. Kjo do të reduktonte mbingarkesën e hekurit nga transfuzionet e shpeshta, të cilat mund të çojnë në komplikime serioze.

Megjithatë, do të duhet kohë para se gjaku artificial të hyjë me të drejtë dhe të miratohet në trajtimet mjekësore. Transfuzioni i gjakut do të vazhdojë të jetë i mundur falë altruizmit dhe ndjenjës qytetare të atyre që japin rregullisht. Tani për tani, procedura mbetet shumë e shtrenjtë dhe kërkon shumë kohë, dhe sasitë e gjakut që mund të merren janë mjaft të kufizuara. /A2Cnn