Kosova ka bërë përparim në sigurinë ushqimore, thotë Raporti i Progresit, por kërkon përmirësime ligjore e forcim të kapaciteteve

“Kosova ka bërë përparim të mirë përsa i përket sigurisë ushqimore. Në veçanti, Kosova mori përgjegjësinë e plotë të financimi i fushatave të vaksinimit oral të tërbimit dhe finalizimi i informacionit laboratorik sistemin e menaxhimit dhe sistemin e kontrollit të ushqimit dhe menaxhimit të gjurmueshmërisë, i cili është a parakusht për një sektor konkurrues agroushqimor”. Kjo është një prej gjetjeve të Komisionit Evropian për Kosovën, përsa i përket Kapitullin 12, Siguria Ushqimore, Politikat Veterinare dhe Fitosanitare. Megjithatë, sipas raportit në fjalë, rekomandimet e Komisionit nga viti i kaluar janë adresuar pjesërisht dhe mbeten në masë të madhe e vlefshme. Në vitin e ardhshëm, Kosova duhet në veçanti:

→ të sigurojë qëndrueshmërinë e sistemit të kontrollit të ushqimit dhe menaxhimit të gjurmueshmërisë dhe të sistemi i menaxhimit të informacionit laboratorik; dhe të forcojë kapacitetet administrative të

organet zbatuese duke rritur numrin dhe ekspertizën e stafit;

→ të miratojë projektligjin për shëndetin e kafshëve, miratimin e planit të monitorimit dhe kontrollit 5-vjeçar të zhvillimit të sëmundjeve, si dhe të sigurojë burime të përshtatshme financiare dhe njerëzore për zbatimimin e tyre;

→ të fillojë puna për harmonizimin dhe miratimin e legjislacionit në fushën e fitosanitares politikës, në përputhje me acquis të BE-së.

Megjithatë, edhe pse në disa sektorë ka ecuri relativisht të mirë në fushën e sigurisë ushqimore, sipas Komisionit Evropian, Kosova ende duhet të miratojë aktet nënligjore për Ligjin për ushqimit dhe strategjisë për harmonizimin e acquis të BE-së në fushën e veterinarisë dhe fitosanitare politikë.

“Burimet financiare dhe njerëzore të Agjencisë së Ushqimit dhe Veterinarisë mbeten të pamjaftueshme për zbatimin e acquis të BE-së. Sistemi i gjurmueshmërisë dhe menaxhimit të kontrollit të ushqimit dhe informacioni laboratorik është funksional, por nevojiten më shumë burime për të forcuar dhe mirëmbajnë ato në mënyrë sistematike. Pas transferimit të 58 inspektorëve në Ministrinë e Shëndetësisë, agjencia (AUVK) duhet të rekrutojë me shpejtësi inspektorët e ushqimit, të krijojë një njësi epidemiologjike dhe për zbatimin e legjislacionit përkatës lidhur me qasjen e mbi bazë risku në inspektimet brenda Kosovës, si dhe në importe”, thekson Raporti 2024 i KE.

Me superlative, KE flet për AUV, kur bëhet fjalë për “zbatimin e planit kombëtar për kontrollin dhe monitorimin e ushqimore dhe sëmundjeve të kafshëve, si dhe përfundoi me sukses testimin e detyrueshëm të aftësisë së laboratorëve të  referencës si pjesë e akreditimit të laboratorit”.

“Në fushën e politikës veterinare, ndërsa Kosova mori nga BE-ja financimin e fushatave kundër sëmundjes së tërbimit, qeveria ende nuk ka miratuar një ligj për shëndetin e kafshëve dhe zëvendësimin e Ligjit për Veterinarinë të vitit 2004 me një të ri. Ndërsa Agjencia (AUV) ende nuk ka miratuar planin pesëvjeçar të zhvillimit për monitorimin dhe kontrollin e sëmundjeve dhe nuk ka caktuar burime për zbatimin e tij. Ndërkohëm burimet për kontrollet e shëndetit dhe mirëqenies së kafshëve në nivel ferme, apo gjatë transporti mbeten të pamjaftueshme, duke përfshirë thertoret dhe tregjet e bagëtive. Kosova miratoi një udhëzim të ri administrativ për identifikimin dhe regjistrimin e kafshëve. Megjithatë, lëvizjet e kafshëve mbeten të paraportuara dhe kontrollet ende nuk janë forcuar. Kosova duhet të përfundojë përafrimin e legjislacionit të tij me acquis e BE-së për mirëqenien e kafshëve dhe të sigurojë burime të mjaftueshme për zbatimin e tij. Kosova ka bërë disa përparime në identifikimin e masat bazë të përputhshmërisë në fushat e sigurisë ushqimore, shëndetit dhe mirëqenies së kafshëve.

Për hedhjen në treg të ushqimeve, ushqimeve për kafshë dhe nënprodukteve shtazore, zbatimi i sistemi për grumbullimin dhe asgjësimin e sigurt të nënprodukteve shtazore mbetet thelbësor, si dhe miratimi i modelit për funksionimin e impiantit ekzistues të riprodhimit.

Në fushën e politikës fitosanitare, përafrimi me acquis të BE-së ende duhet të përmirësohet. Është e rëndësishme për të forcuar veprimet në lidhje me anketat, zbulimin e hershëm dhe çrrënjosjen e dëmtuesve.

Së fundi, Kosova ende nuk ka filluar të punojë në zhvillimin e bazës ligjore për ushqim të ri dhe për organizmat e modifikuar gjenetikisht” thekson Raporti i KE për Kapitullin 12./Qendra ALERT