SHBA-ja dhe Japonia duan të zgjerojnë aleancën

Me vizitën shtetërore në Tokio, presidenti i SHBA-së Donald Trump demonstron forcë ndaj Kinës përpara takimit me presidentin Xi Jinping.

Për aleancën SHBA–Japoni, po afron një “epokë e re e artë” që do t’i bëjë të dy vendet “më të forta dhe më të begata”, sipas një deklarate të nënshkruar nga Presidenti i SHBA-së Donald Trumpdhe Kryeministrja japoneze Sanae Takaichi të martën (28 tetor 2025) në Tokio. Atje, Trumpi bëri ndalesën e dytë në udhëtimin e tij aziatik, pas Kuala Lumpur-it, Malajzisë, e më tej gjithashtu në Korenë e Jugut. Të dy politikanët nënshkruan një marrëveshje mbi lëndët e para strategjikisht të rëndësishme. Përveç kësaj, të dyja palët publikuan një listë projektesh në fushat e energjisë, inteligjencës artificiale dhe teknologjive kritike. Kompanitë japoneze duan të investojnë deri në 400 miliardë dollarë në Shtetet e Bashkuara.

Trumpi e shfrytëzoi vizitën në aleatin më të ngushtë të SHBA-së në Azinë Lindore për të demonstruar forcë përpara takimit të tij me Presidentin Kinez Xi Jinping në Korenë e Jugut. Së bashku me Takaichin, ai fluturoi për në aeroplanmbajtësen me energji bërthamore USS George Washington në portin e Yokosukës. Përpara ushtarëve të Marinës Amerikane, Takaichi bëri thirrje për një Indo-Paqësor “të lirë dhe të hapur”, dhe Trumpi deklaroi: “Askush nuk i ka armët tona, dhe shumë shpejt vendi ynë do të jetë edhe më i fortë dhe më i fuqishëm se kurrë më parë”. Ai në fund kërceu me këngën “YMCA”.

Takaichi, mikpritëse e mirë

Mikpritësja Takaichi nuk kurseu asnjë përpjekje për të krijuar një marrëdhënie të mirë me Trumpin në takimin e tyre të parë personal. Për ta arritur këtë, 64-vjeçarja luajti vazhdimisht kartën e fortë të paraardhësit të saj, Shinzo Abe. Kryeministri Abe, i vrarë në vitin 2022, ishte mik i ngushtë i Trumpit gjatë mandatit të tij të parë, dhe Trumpi vazhdon të nderojë kujtimin e tij deri sot. Nacionalisti Abe ishte mentori i Takaichit, e cila e konsideron veten trashëgimtaren e tij politike. Në takimin e tyre të parë, ajo i dha shkopin e golfit të Abesë Trumpit. Të dy politikanët kishin luajtur golf së bashku në disa raste. Gjeste të tjera të vogla kishin për qëllim të tregonin se Japonia u kishte kushtuar vëmendje sinjaleve të Shtëpisë së Bardhë.

Gjatë drekës, Trumpit dhe Takaichit u servirën oriz amerikan për rizoto dhe një biftek viçi amerikan. Ky ishte një simbol i dëshirës së Japonisë për të importuar më shumë produkte bujqësore amerikane, diçka që Trumpi e kishte kërkuar, veçanërisht në rastin e orizit dhe mishit të viçit. Konkretisht, Japonia i ofroi SHBA-së mundësinë për të blerë më shumë soje dhe gaz natyror, si dhe një flotë kamionçinash amerikane.

Shtohen shpenzimet për armët

Edhe për pjesën tjetër, pala japoneze e ledhatoi egon e presidentit sa herë që ishte e mundur. Takaichi vlerësoi rolin e Trumpit në sigurimin e marrëveshjeve të armëpushimit midis Kamboxhias dhe Tajlandës, si dhe midis Izraelit dhe Hamasit. Sipas saj, këto ishin arritje “të papara”. Sipas Shtëpisë së Bardhë, edhe Takaichi do ta propozojë Trumpin për Çmimin Nobel për Paqen.

Politikania konservatore kishte krijuar edhe më parë atmosferë të mirë ndaj Trumpit. Të premten (24 tetor 2025), ajo njoftoi në Parlament se Japonia do të rriste shpenzimet e mbrojtjes në 2% të PBB-së në vitin fiskal që përfundon në mars. Deri tani, Japonia nuk kishte planifikuar ta arrinte këtë qëllim deri në vitin 2027. Trump e lavdëroi shpejt Japoninë për rritjen “e ndjeshme” të aftësive të saj ushtarake.

Shtetet e Bashkuara kanë marrë tashmë porosi japoneze “për një sasi të madhe pajisjesh të reja ushtarake”, tha ai. Dërgesat e raketave amerikane për avionët luftarakë F-35 të shumëpritura për Japoninë do të fillojnë këtë javë. Në të njëjtën kohë, ai e siguroi Japoninë për mbështetjen e plotë të SHBA: “Ne jemi aleatë në nivelin më të lartë”. Ai gjithmonë e ka dashur dhe respektuar shumë Japoninë. Ai e lavdëroi Takaichin në disa raste që është zgjedhur kryeministrja e parë femër e Japonisë.

Eliminim i barrierave tregtare

Përveç komplimenteve të shumta të ndërsjella, Trumpi dhe Takaichi nënshkruan një marrëveshje bashkëpunimi për lëndë të para strategjikisht të rëndësishme. Të dy vendet duan të identifikojnë “projekte me interes të përbashkët” për të mbyllur “boshllëqet” në zinxhirët e furnizimit të mineraleve kritike dhe metaleve të rralla. Ata gjithashtu duan të mobilizojnë sektorin privat për të zvogëluar varësinë nga Kina për këto lëndë të para. Ato janë të nevojshme për prodhimin e elektronikës, gjysmëpërçuesve, baterive, turbinave me erë dhe armëve. Në ndalesën e parë të udhëtimit të tij në Azi, Trumpi nënshkroi marrëveshje të ngjashme me Malajzinë, Kamboxhian, Vietnamin dhe Tajlandën në Kuala Lumpur.

Të dielën, sekretari i Tregtisë i SHBA-së, Howard Lutnick, dhe ministri i ri i Ekonomisë dhe Industrisë i Japonisë, Ryosei Akazawa, u takuan në Tokio. Të dy politikanët patën negociuar një marrëveshje tregtare në verë, sipas së cilës Japonia do të investojë 550 miliardë dollarë në SHBA. Trumpi do të jetë në gjendje të vendosë se si do të shpenzohen këto para. Në këmbim, presidenti uli në mënyrë pasvajtëse tarifat e importit të SHBA-së për mallrat japoneze në 15% në fillim të gushtit. Qeveria e Takaichi-t tani po përpiqet të sigurojë që miliardat të investohen edhe në interesin e Japonisë. Kjo është arsyeja pse Takaichi punoi kaq shumë gjatë kësaj vizite për të fituar besimin dhe simpatinë e Trumpit. /DW