Konfirmohet për herë të parë gjendja e urisë në Gazë

Uria ka prekur një zonë të Gazës dhe ka gjasa të përhapet gjatë muajit të ardhshëm, sipas një vlerësimi të publikuar të premten nga një monitor ndërkombëtar i urisë, një zhvillim që pritet të rrisë presionin ndaj Izraelit për të lejuar më shumë ndihmë humanitare në enklavën palestineze të shkatërruar nga lufta.

Sistemi i Klasifikimit të Integruar të Fazave të Sigurisë Ushqimore (IPC) tha se 514,000 persona, gati një e katërta e popullsisë palestineze në Gazë, po përjetojnë uri dhe ky numër pritet të rritet në 641.000 deri në fund të shtatorit.

Rreth 280.000 prej tyre janë në rajonin verior që mbulon qytetin e Gazës, i njohur si qarku i Gazës, për të cilin IPC tha se ndodhet në uri, vlerësimi i parë i këtij lloji në enklavë. Pjesa tjetër ndodhet në Deir al-Balah dhe Khan Younis, zona qendrore dhe jugore që IPC parashikon se do të jenë në uri deri në fund të muajit të ardhshëm.

Izraeli e hodhi poshtë raportin si “të rremë dhe të njëanshëm”, duke thënë se organi ushtarak që koordinon shpërndarjen e ndihmave në Gaza pretendon se IPC-ja e ka bazuar vlerësimin në “të dhëna të pjesshme të marra nga organizata terroriste Hamas”.

Një rajon klasifikohet në uri kur të paktën 20% e popullsisë vuan nga mungesë ekstreme ushqimi, një në tre fëmijë është në kequshqyerje akute dhe dy persona për çdo 10,000 banorë vdesin çdo ditë nga uria, kequshqyerja ose sëmundjet.

Edhe nëse një rajon nuk i ka kaluar ende këto pragje për t’u shpallur zyrtarisht në uri, IPC mund të përcaktojë se familjet atje po përjetojnë kushte urie, të përshkruara si uria, varfëria e skajshme dhe vdekja.

Komisioneri i Lartë i OKB-së për të Drejtat e Njeriut, Volker Türk, tha të premten se uria në Gaza është rezultat i drejtpërdrejtë i veprimeve të qeverisë izraelite dhe paralajmëroi se vdekjet nga uria mund të konsiderohen krim lufte.

Ky vlerësim i IPC-së erdhi pasi Britania, Kanadaja, Australia dhe shumë shtete evropiane thanë se kriza humanitare ka arritur në “nivel të paimagjinueshëm” pas gati dy vitesh lufte mes Izraelit dhe militantëve palestinezë të Hamasit.

Sekretari i përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres, prej kohësh ka paralajmëruar për një “katastrofë humanitare” në enklavën me mbi dy milionë banorë.

Muajin e kaluar, Presidenti amerikan Donald Trump tha se shumë njerëz po vdesin nga uria, duke u vënë në kundërshtim me Kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu, i cili ka deklaruar disa herë se nuk ka uri.

Izraeli kontrollon të gjitha hyrjet në Gazë. COGAT, dega e ushtrisë izraelite që mbikëqyr rrjedhën e ndihmave, tha të premten se raporti i IPC-së injoroi të dhënat izraelite për shpërndarjen e ndihmave dhe anashkaloi një rritje të fundit të furnizimeve ushqimore të futura në territor.

“COGAT refuzon plotësisht pretendimin për uri në Rripin e Gazës, veçanërisht në Qytetin e Gazës”, tha agjencia, duke e quajtur raportin “joprofesional”.

OKB-ja prej kohësh ka raportuar për pengesat në futjen e ndihmave në Gazë dhe shpërndarjen e tyre brenda zonës së luftës, duke fajësuar kufizimet nga Izraeli dhe mungesën e rendit. Izraeli ka kritikuar operacionin e drejtuar nga OKB-ja dhe e akuzon Hamasin për vjedhjen e ndihmave, gjë që militantët e mohojnë.

IPC-ja tha se analiza e publikuar të premten mbulon vetëm njerëzit që jetojnë në qarqet Gaza, Deir al-Balah dhe Khan Younis. Nuk u arrit klasifikimi i qarkut të Gazës Veriore për shkak të mungesës së të dhënave dhe kufizimeve të qasjes, ndërsa popullsia e mbetur në Rafah nuk u përfshi pasi zona është kryesisht e pabanuar.

Kjo është hera e pestë në 14 vitet e fundit që IPC-ja ka përcaktuar një uri, një nismë që përfshin 21 organizata ndihme, agjenci të OKB-së dhe organizata rajonale, e financuar nga Bashkimi Evropian, Gjermania, Britania dhe Kanadaja.

Më herët, IPC-ja ka vlerësuar se kishte uri në pjesë të Somalisë në vitin 2011, Sudanit të Jugut në vitet 2017 dhe 2020, si dhe në Sudan në 2024. IPC-ja thotë se nuk shpall urinë, por ofron analiza për qeveritë dhe organizatat që të marrin vendime.

Një sondazh i Reuters/Ipsos i publikuar këtë javë tregoi se 65% e amerikanëve besojnë se SHBA-ja duhet të ndihmojë ata që po vuajnë nga uria në Gazë.

Izraeli ka kohë që mbështetet te SHBA-ja, aleati i tij më i fuqishëm, për ndihmë ushtarake dhe mbështetje diplomatike. Humbja e mbështetjes së opinionit publik amerikan do të ishte një shenjë shqetësuese për Izraelin, teksa përballet jo vetëm me militantët e Hamasit në Gazë, por edhe me tensione të pazgjidhura me Iranin, rivalin e tij rajonal.

Lufta në Gaza nisi më 7 tetor 2023, kur Hamasi vrau 1.200 persona në jug të Izraelit dhe mori rreth 250 pengje, sipas të dhënave izraelite. Që prej atëherë, fushata ushtarake izraelite ka vrarë mbi 62.000 palestinezë, sipas autoriteteve shëndetësore të Gazës.

Shtetet e Bashkuara, Katari dhe Egjipti po përpiqen të ndërmjetësojnë për t’i dhënë fund konfliktit.