Fëmijët e Gazës po vdesin urie, çfarë i bën kequshqyerja trupit të njeriut?

Pavarësisht thirrjeve urgjente nga OKB-ja dhe agjencitë e ndihmës, shpërndarja e ushqimit dhe ndihmës mjekësore thelbësore mbetet shumë e kufizuar, duke përkeqësuar krizën humanitare në Gazë.

Gaza po përballet me një krizë të paparë shëndetësore të shkaktuar nga kequshqyerja e rëndë, me ekspertë mjekësorë dhe humanitarë që paralajmërojnë për pasoja katastrofike në horizont.

Pas gati dy vitesh lufte të pamëshirshme, të përkeqësuara nga muaj të tërë kufizimesh të ndihmës të zbatuara nga Izraeli, popullsia e Gazës po përballet me atë që organizatat humanitare e përshkruajnë si kushte të ngjashme me urinë.

Ndërsa nuk është bërë një deklaratë zyrtare për urinë, agjencitë e ndihmës paralajmërojnë se priten vdekje të përhapura nëse nuk vihen në dispozicion ndërhyrje të menjëhershme ushqimore dhe mjekësore së shpejti.

Klasifikimi i Fazës së Integruar të Sigurisë Ushqimore (IPC), autoriteti kryesor global për emergjencat e urisë, lëshoi një alarm të fortë javën e kaluar, duke deklaruar se “skenari më i keq i urisë po zhvillohet aktualisht në Rripin e Gazës”.

“Provat në rritje tregojnë se uria e përhapur, kequshqyerja dhe sëmundjet po nxisin një rritje të vdekjeve të lidhura me urinë. Mosveprimi tani do të rezultojë në vdekje të përhapura në pjesën më të madhe të Rripit”, shtoi grupi.

Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) thotë se kequshqyerja në Gazë ka arritur “nivele alarmante”.

Muajin e kaluar, agjencia palestineze e refugjatëve e Kombeve të Bashkuara (UNRWA) raportoi se një në pesë fëmijë në Qytetin e Gazës është i kequshqyer, me raste që rriten çdo ditë.

“Njerëzit në Gaza nuk janë as të vdekur as të gjallë, ata janë kufoma në këmbë”, tha Philippe Lazzarini, komisioneri i përgjithshëm i UNRWA-së.

Çfarë i ndodh trupit gjatë urisë?

Kequshqyerja nuk është thjesht uri – është një proces që e shkatërron trupin nga brenda jashtë.

Në 24 orët e para me pak ose aspak ushqim, trupi mbështetet në një formë të sheqerit të ruajtur të quajtur glikogjen, i cili mbahet në mëlçi.

Pasi mbaron sheqeri, zakonisht brenda një dite, trupi fillon të djegë yndyrën për energji, shkruan EuroNews.

Te të rriturit, ky tranzicion mund të zgjasë më shumë sepse ata kanë tendencë të kenë metabolizëm më të ngadaltë dhe rezerva më të mëdha energjie.

Por tek foshnjat dhe fëmijët e vegjël, ky ndryshim ndodh shumë më shpejt.

Trupat e tyre djegin energji më shpejt sepse, në krahasim me madhësinë e tyre, fëmijëve u duhen shumë më tepër kalori sesa të rriturit vetëm për të qëndruar gjallë.

Organet e tyre, veçanërisht truri dhe zemra, janë ende duke u zhvilluar dhe konsumojnë një sasi disproporcionalisht të madhe energjie.

Sapo trupi fillon të mbështetet në rezervat e tij të energjisë, “muskujt fillojnë të harxhohen, organet jetësore fillojnë të mosfunksionojnë në mënyrë efektive dhe ngadalë trupi hargjohet”, tha Dr. James Smith, mjek urgjence dhe ligjërues në University College London.

“Kjo ndikon absolutisht në gjithçka në lidhje me funksionimin normal fiziologjik të trupit: aftësinë për të lëvizur, aftësinë për të menduar, aftësinë për të ngritur një përgjigje imune ndaj infeksioneve që mund të kërkojnë të sulmojnë trupin”, shtoi ai.

“Kequshqyerja mund të përkeqësojë probleme të tjera shëndetësore, të tilla si infeksionet e frymëmarrjes dhe infeksionet diarreike, që përfundimisht çojnë në vdekje”, vazhdoi Smith.

Si trajtohet kequshqyerja?

“Trajtimi i kequshqyerjes është një proces kompleks dhe delikat, që kërkon shumë më tepër sesa thjesht sigurimin e ushqimit”, tha Smith.

Shtesat e veçanta ushqyese që janë të pasura me mikronutrientë të caktuar mund të ndihmojnë në luftimin e efekteve të kequshqyerjes akute dhe kronike.

“Nuk është thjesht një rast nëse dikush është i kequshqyer që të hajë ushqime të pasura me karbohidrate dhe do të jetë në gjendje të shërohet”, tha Smith.

Christian Lindmeier, zëdhënës i OBSH-së, tha se në shumë pjesë të botës – veçanërisht në vendet e zhvilluara – kequshqyerja është një çështje e anashkaluar sepse mbipesha dhe sëmundjet që lidhen me dietën dominojnë shqetësimet e shëndetit publik.

Thirrje urgjente për akses humanitar dhe mbështetje mjekësore

Pa akses të shpejtë dhe të sigurt humanitar, organizatat ndërkombëtare të ndihmës dhe grupet e të drejtave të njeriut paralajmërojnë se një rritje e vdekjeve të lidhura me urinë në Gazë është e afërt.

“Duhet të merren masa të menjëhershme për t’i dhënë fund armiqësive dhe për të lejuar një reagim humanitar të papenguar, në shkallë të gjerë dhe që shpëton jetë. Kjo është e vetmja rrugë për të ndaluar vdekjet e mëtejshme dhe vuajtjet katastrofike njerëzore”, thuhej në alarmin e javës së kaluar të IPC-së.

Sipas ministrisë së shëndetësisë të Gazës, 93 fëmijë kanë vdekur deri më tani nga shkaqe të lidhura me kequshqyerjen që nga fillimi i luftës.

Si i vetmi autoritet shëndetësor funksional në territor, ministria e drejtuar nga Hamasi ka në staf profesionistë mjekësorë, shifrat e viktimave të të cilëve konsiderohen gjerësisht nga OKB-ja dhe ekspertët ndërkombëtarë si më të besueshmet në dispozicion.

Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu ka thënë se askush nuk po vuan nga uria në Gazë dhe se është ofruar ndihmë e mjaftueshme gjatë luftës, “përndryshe, nuk do të kishte banorë të Gazës”.

Javën e kaluar, Izraeli njoftoi një “pauzë taktike të aktivitetit ushtarak” të përditshëm në pjesë të Gazës për të lejuar që më shumë ndihmë të rrjedhë në enklavë, duke thënë se kjo do të “hedhte poshtë pretendimin e rremë për urinë e qëllimshme në Rripin e Gazës”.

Megjithatë, aleati më i ngushtë i Izraelit tani duket se nuk është dakord.

Javën e kaluar, gjatë një vizite në Mbretërinë e Bashkuar, presidenti i SHBA-së Donald Trump kundërshtoi qëndrimin e Izraelit duke thënë se kishte “uri të vërtetë” dhe se Izraeli duhet të lejojë “çdo grimcë ushqimi” në Gazë.

“Ata fëmijë duken shumë të uritur”, tha Trumpi.

Ndryshe, kriza e Gazës është një nga emergjencat më ekstreme të urisë në botë – por nuk është e izoluar.

Sipas një raporti të kohëve të fundit të OKB-së, mbi 720 milionë njerëz në mbarë botën u përballën me urinë në vitin 2024, me konfliktin, zhvendosjen dhe trazirat ekonomike që nxisin një epidemi globale të kequshqyerjes. /Telegrafi