Çfarë do të thotë një presidencë Trump për luftërat globale dhe sigurinë evropiane?

Donald Trump ka thënë se do t’i jepte fund luftës së Rusisë në Ukrainë, nëse do të kthehej në Shtëpinë e Bardhë – por çdo marrëveshje e nxituar ka të ngjarë ta lë Kievin shumë më të dobët dhe sigurinë evropiane në rrezik edhe më të madh.

Një tjetër pikë e rëndësishme që presidenca Trump do të kërkojë të ndikojë menjëherë është konflikti i përshkallëzuar midis Iranit dhe Izraelit.

Këto janë dy gjërat që vihen në pah që në fillim të një analize të radhës nga Sky News.

Sipas analizës, Trump iu afrua një lufte direkte me Teheranin gjatë mandatit të tij të parë në detyrë por kësaj radhe mund të ketë vend për konfrontim të drejtpërdrejtë.

“Pastaj është sfida dërrmuese afatgjatë e paraqitur nga Kina, me Korenë e Veriut një tjetër ‘dhimbje koke’ në rritje, veçanërisht pasi Trump u përpoq, por dështoi të ‘tërheqë’ liderin e shtetit hermit gjatë qëndrimit të tij të parë si komandant i përgjithshëm”.

Përpara fitores së republikanëve, kryeqytetet armiqësore dhe miqësore anembanë botës po flisnin rreth asaj se çfarë mund të thotë një Shtëpi e Bardhë e dytë Trump për interesat e tyre përkatëse kombëtare dhe për kërcënimet më të ngutshme të sigurisë globale.

Historia e paparashikueshmërisë së zotit Trump është një sfidë për armiqtë tradicionalë – por edhe për aleatët më të afërt të Uashingtonit, veçanërisht anëtarët e tjerë të aleancës së NATO-s.

Presidenti i zgjedhur nuk e ka fshehur zhgënjimin e tij sesi SHBA-ja ka financuar për dekada “mburojën” e sigurisë që mbron Evropën.

Gjatë mandatit të tij të parë si president, Trump kërcënoi se do të tërhiqte SHBA-në nga aleanca – një veprim që pothuajse me siguri do të tingëllonte “si një lloj vrasje”.

Megjithatë, retorika e tij ndihmoi për të nxitur aleatët të “gërmojnë më thellë në xhepat e tyre” dhe të shpenzojnë më shumë për ushtritë e tyre, përcjell Telegrafi.

Por dëmi i viteve të “nën-investimit” është i thellë dhe ritmi i rimëkëmbjes është shumë i ngadaltë që aleatët evropianë të NATO-s dhe Kanadaja të qëndrojnë në mënyrë të besueshme si një forcë e fuqishme ushtarake në çdo kohë së shpejti.

Për sa i përket “reagimit të menjëhershëm” kur bëhet fjalë për krizat globale, ndikimi i fitores së zotit Trump do të ndihet më së shumti nga Ukraina dhe gjithashtu nga Irani.

Në prag të zgjedhjeve, kandidati i atëhershëm pretendonte në mënyrë të përsëritur se do t’i jepte fund shpejt luftës në Ukrainë, megjithëse pa shpjeguar se si dhe si do të dukej paqja.

Megjithatë, në një tregues se ku qëndrojnë prioritetet e tij, ai ka akuzuar presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky se është “shitësi më i madh në tokë” për sigurimin e dhjetëra miliarda dollarëve në armë dhe ndihmë të tjera që Uashingtoni i ka dhënë Kievit.

Megjithatë – së bashku me gatishmërinë e Ukrainës për të luftuar – ndihma ushtarake është arsyeja më e madhe pse Ukraina ka arritur të përballojë pothuajse 1000 ditë të luftës së Vladimir Putin.

Dhe nëse ndaloni rrjedhën e armëve amerikane dhe trupat ukrainase – pavarësisht zgjuarsisë së tyre dhe mbështetjes së aleatëve të tjerë – thjesht do t’ju mungojnë fuqia e zjarrit për të vazhduar t’i rezistojnë sulmit.

Në të kundërt, nënpresidentja e SHBA-së Kamala Harris e bëri të qartë se ajo e shihte mbështetjen e vazhdueshme për Ukrainën si jetike për interesat e SHBA-së dhe Perëndimit sa është për Kievin – një qëndrim shumë më i njohur që i bënte jehonë pikëpamjes së partnerëve të saj në NATO.

Ndërsa mbështetja e SHBA-së për Ukrainën padyshim do të ndryshojë nën një administratë Trump, kjo nuk është e njëjtë me “lehtësimin” e një dorëzimi të plotë.

Presidenti i zgjedhur – i cili miratoi një slogan të ri zgjedhor “Trump do ta rregullojë atë” – nuk do të dëshirojë të mbahet përgjegjës për futjen totale të Ukrainës në orbitën e Putinit.

Putini dhe Irani

Marrëdhënia e tij me presidentin rus është një dinamikë veçanërisht interesante.

Gjatë mandatit të tij të parë, ai tha në mënyrë famëkeqe se u besonte mohimeve të zotit Putin mbi agjencitë e tij të inteligjencës kur bëhej fjalë për pretendimet për ndërhyrjen ruse në zgjedhjet e vitit 2016 në SHBA.

Por, me këshillën e duhur, a do të jetë në gjendje presidenti i rikthyer Trump ta përdorë lidhjen e tij me Putinin në avantazhin e Perëndimit?

Së paku, ai shton një nivel të ri të paparashikueshmërisë – që është ndoshta elementi më i rëndësishëm kur bëhet fjalë për vlerësimin e ndikimit të mundshëm të mandatit të dytë të Trump.

Për Iranin, në kontrast të plotë me qasjen e tij ndaj luftës së Rusisë në Ukrainë, zoti Trump mund të mbështesë një mbështetje shumë më të madhe ushtarake të SHBA-së për konfliktin e Izraelit kundër Teheranit dhe përfaqësuesve të tij – ndoshta edhe përfshirjen e drejtpërdrejtë të forcave amerikane në sulmet ndaj Iranit.

Ai ka një qëndrim edhe më të ashpër ndaj Teheranit dhe ambicieve të tij bërthamore sesa administrata e Joe Biden.

Vendimi i tij për të prishur një marrëveshje të madhe bërthamore me Iranin ishte një nga aktet e tij më të rëndësishme të politikës së jashtme gjatë katër viteve të tij si president.

Është gjithashtu “paksa personale”, me Iranin të akuzuar për hakerimin e fushatës së Trump në muajt e fundit – një sulm që me siguri vetëm do të rrisë tensionet me Iranin gjatë mandatit të dytë të Trump.