Shkencëtarët: Në hënë ka më shumë ujë sesa besohej më parë

Shkencëtarët njoftuan të hënën se nuk ka ujë të rrjedhshëm në Hënë si në Tokë, porse uji në atë satelit të Tokës është më i shpeshtë sesa besohej më parë, sepse molekulat e ujit janë bllokuar në minerale në sipërfaqe dhe potencialisht në pjesë të ngrira në pjesën e tij të errët të përjetshme, shkruan Aljazeera.

Tashmë, kërkimet nga 11 vjet më parë supozuan se uji në sasi të vogla është relativisht i përhapur në Hënë, dhe një grup shkencëtarësh tani kanë raportuar zbulimin e parë të padyshimtë të molekulave të ujit në sipërfaqen e atij trupi hapësinor, raporton Hina dhe transmeton Zeri.info.

Në të njëjtën kohë, një grup tjetër njoftoi se ka gati 40,000 kilometra katrorë hije të përhershme në Hënë që potencialisht përmbajnë furnizime të fshehura të ujit në formën e akullit. Prania relativisht e pasur e ujit në Hënë mund të jetë e rëndësishme për misionet e ardhshme të astronautëve dhe robotëve që do të nxjerrin dhe përdorin ujë të pijshëm ose si përbërës të karburantit.

Një ekip i udhëhequr nga Kejsi Honniball i Qendrës Maryland të NASA zbuloi molekulat e ujit në sipërfaqen e hënës të bllokuar në qelq natyral dhe depozita të tjera. Hulumtimet e mëparshme nuk mund të përcaktojnë saktësisht nëse ishte me të vërtetë ujë apo një hidroksil i lidhur, por metoda e re ka treguar qartë se është ujë. "Shumë njerëz mendojnë se akulli është zbuluar, dhe kjo nuk është e vërtetë. Janë thjesht molekula uji, aq të ndara sa nuk shkrihen në akull ose ujë të rrjedhshëm," tha Honniball.

Një studim tjetër, i botuar gjithashtu në revistën shkencore Nature Astronomy, u përqendrua në të ashtuquajturat "kurthe të ftohta" në hënë, zona që janë në hije të përhershme dhe ku temperaturat janë nën -163 gradë Celsius. Është mjaft e ftohtë atje që uji i ngrirë mund të mbijetojë për miliarda vjet. Duke përdorur të dhëna nga anija kozmike Lunar Reconnaissance Orbiter e NASA-s, shkencëtarët e udhëhequr nga Paul Hayne nga Universiteti i Kolorados kanë zbuluar dhjetëra miliarda hije të vogla, jo më të mëdha se monedhat.

Shumica e tyre janë të vendosura në rajonet polare. "Hulumtimi ynë ka treguar se një numër i madh i rajoneve të panjohura më parë në Hënë mund të përmbajnë ujë të ngrirë. Rezultatet tona sugjerojnë që uji mund të jetë shumë më i përhapur në rajonet polare të Hënës nga sa mendohej më parë, duke e bërë më të lehtë për të hyrë, nxjerrë dhe analizuar", tha Hayne. NASA ka në plan të kthejë astronautët në hënë dhe ai mision konsiderohet si një hyrje në udhëtimin e njeriut në Mars.

Hyrja në ujë në satelitin e Tokës do të ndihmonte në atë përpjekje. "Uji nuk është i kufizuar në rajonin polar. Ai është shumë më i përhapur nga sa besonim," theksoi Honniball. Ende nuk dihet se si uji arriti në hënë. "Origjina e ujit në Hënë është një nga ato pyetjet e mëdha që ne po përpiqemi t'i përgjigjemi përmes këtij dhe hulumtimeve të tjera", tha Hayne, duke shtuar se dyshohet për kometa, asteroide dhe grimca të tjera diellore, si dhe erërat diellore dhe madje edhe vetë Hëna. Hayne shton se të kuptuarit e origjinës së ujit në Hënë do të zbulojë gjithashtu se si përfundoi në Tokë, e cila është gjithashtu një nga pyetjet e hapura në shkencë./Zëri