Pse është kaq e rëndësishme të ndihemi të parë dhe të pranuar?

Nevoja më e madhe njerëzore nuk është luksi, por mbijetesa dhe të shihet dhe të njihet, thonë psikologët. Kur nuk ka diçka të tillë, ne mbetemi të “zhytur në ujin” që formëson marrëdhëniet, shëndetin dhe jetën tonë

Që nga momenti kur vijmë në botë, kërkojmë shikimin, prekjen, buzëqeshjen – një dëshmi se ekzistojmë. Kjo nuk është çështje komoditeti, por kusht për mbijetesë. Mënyra se si të tjerët na shohin, na pranojnë dhe u përgjigjen nevojave tona, ose dështojnë ta bëjnë këtë, përcakton shëndetin, marrëdhëniet dhe rrugëtimin tonë jetësor.

Gjërat më të rëndësishme që na formësojnë shpesh nuk i vëmë re, sepse janë të ngulitura në marrëdhëniet, pritshmëritë dhe përditshmërinë tonë.

Plagët e heshtura të përditshmërisë

Nuk janë vetëm traumat e mëdha ato që na ndryshojnë. Edhe momentet e vogla, të përsëritura, kur ndihemi të padukshëm e të papranuar, lënë gjurmë të thella. Kur dhimbjet tona nuk njihen nga më të afërmit, mësojmë t’i fshehim e t’i shtypim dhe ky model bëhet pjesë e jetës sonë të brendshme.

Prindërit ndonjëherë nuk kanë për qëllim të lëndojnë, por riprodhojnë modelet që i kanë formuar ata vetë. Për një fëmijë, më e rëndësishme se çdo qëllim është hendeku mes asaj që ndjen dhe asaj që mbetet e panjohur. Ato “plagë të vogla e të heshtura” shndërrohen në “ujin” ku notojmë gjithë jetën, transmeton Telegrafi.

Ku nis gjithçka: lidhjet e para të jetës

Teoria e lidhjes emocionale, e themeluar nga John Bowlby, tregon se foshnja nuk kërkon vetëm ushqim dhe siguri fizike, por mbi të gjitha lidhje emocionale. E qara nuk është thjesht refleks, por thirrje: “Jam këtu. Kam ftohtë. Jam i uritur. Kam nevojë për ty.”

Kur këto sinjale hasin ngrohtësi dhe përgjigje të shpejtë, fëmija ndërton pritjen se dikush do të jetë aty për ta ngushëlluar. Kështu lind lidhja e sigurt, themeli i besimit tek njerëzit, i qëndrueshmërisë ndaj stresit dhe stabilitetit emocional.

Fëmijët që rriten me figura të shumta mbështetëse (prindër, gjyshër, edukatorë) shfaqin më pak probleme sjelljeje, zhvillojnë më shpejt gjuhën dhe ndërtojnë më lehtë marrëdhënie të shëndetshme.

Pse i përsërisim të njëjtat modele edhe si të rritur

Truri i mban përjetimet dhe formëson modele mendore që ripërsëriten. Nëse fëmija shpesh është pranuar dhe ngushëlluar, modeli i mëvonshëm është: “Kur kam vështirësi, dikush do të më shohë dhe do të më ndihmojë.”

Në të kundërt, nëse pranimi ka munguar ose ka qenë i paparashikueshëm, modeli bëhet: “Dhimbjen time askush nuk do ta vërë re.” Si të rritur, këta njerëz shpesh përjetojnë vetmi, priren drejt depresionit dhe përballen me vështirësi në marrëdhëniet intime. Shpesh, ata përsërisin të njëjtën skemë edhe si prindër, duke mos arritur të dallojnë nevojat emocionale të fëmijëve të tyre.

A mund të na rikthejë terapia ndjesinë se jemi të parë?

Shumë njerëz e mendojnë terapinë si “rregullim problemesh”. Por nga këndvështrimi i teorisë së lidhjes, ajo ka një funksion më të thellë. Dhimbja nuk lind vetëm nga ngjarjet e jetës, por nga besimi se askush nuk do ta pranojë atë dhimbje apo të qëndrojë pranë nesh në kohët më të vështira.

Ankthi shpesh nuk është frikë nga e ardhmja, por bindja se ndihma nuk do të vijë. Depresioni nuk është vetëm trishtim nga humbja, por ndjesia se kërkimi për afërsi është i kotë.

Përmes pranisë së qëndrueshme dhe empatisë së terapeutit, krijohet një model i ri besimi: që dhimbja mund të shihet dhe të njihet. Kjo rikthen ndjesinë e sigurisë dhe hap mundësinë për shërim.

Po çfarë është, në të vërtetë, “uji”?

“Uji” është klima emocionale ku rritemi – rrjeti i pranimeve ose mungesa e tyre. Ai përcakton sa vetëm do të ndihemi kur jeta bëhet e vështirë, sa të gatshëm do të jemi të kërkojmë ndihmë dhe nëse do të besojmë se dikush do të na shohë.

Jeta jonë emocionale nuk formësohet vetëm nga traumat e mëdha, por edhe nga plagët e vogla e të përsëritura që i shtyjmë brenda nesh. Terapia nuk i fshin ato, por na mëson t’i shohim, jo si dëshmi dobësie, por si pasqyrim i “ujit” ku kemi mësuar të notojmë.

Të na shohin e të na pranojnë do të thotë të ndihemi se ekzistojmë; nga britma e parë e foshnjës te fryma e fundit, kjo është nevoja bazike e njeriut