Misteri i pllakës së Bashplemit: A fsheh gjurmët e një gjuhe të humbur të Kaukazit?
Një pllakë misterioze bazalti, e zbuluar në vitin 2021 në zonën e Dmanisit në Gjeorgji, ka trazuar komunitetin shkencor për shkak se përmban një sistem shkrimi që nuk përputhet me asnjë alfabet të njohur deri më sot. Pllaka u gjet rastësisht nga disa peshkatarë në liqenin artificial Bashplemi dhe u analizua në detaje nga një grup studiuesish.
Rezultatet u publikuan më 2024 në Journal of Ancient History and Archaeology, në studimin me titull ‘Discovery of Unknown Script Signs in Georgia: The Bashplemi Lake Tablet’.
Objekti, me madhësinë e një libri, përmban 60 simbole të gdhendura në shtatë rreshta, prej të cilave 39 janë tërësisht unike.
Shenjat janë krijuar me shpime konike dhe mjete gërryese, duke sugjeruar një proces të ngadaltë, të qëllimshëm dhe fizikisht të vështirë. Kjo tregon se krijuesit e saj synonin të ruanin informacionin për një kohë të gjatë. Analiza gjeologjike konfirmon origjinën vendase të bazaltit dhe përjashton mundësinë e një falsifikimi modern.
Përpjekjet për krahasimin e simbolikës me më shumë se 20 sisteme shkrimi, nga alfabetet semitike e greqishtja e hershme, deri te shkrimet proto-gjeorgjiane dhe simbolet e Epokës së Hekurit në rajon, nuk prodhuan përputhje të plota. Megjithatë, ngjashmëritë më domethënëse vërehen me shenjat proto-gjeorgjiane, çka ngre hipotezën e ekzistencës së një tradite të humbur shkrimi, potencialisht e datueshme në shekujt XIII–IX p.K.
Studiuesit sugjerojnë disa mundësi për përmbajtjen e tekstit: një listë plaçkash lufte, një regjistër veprash publike, apo një ofertë kushtimore për një hyjni. Por pa e njohur vlerën fonetike të shenjave, çdo interpretim mbetet i pasigurt.
A përfaqëson kjo një gjuhë të panjohur? Studiuesit mbeten të rezervuar. Ajo që dihet me siguri është se pllaka dëshmon ekzistencën e një sistemi shkrimi të padokumentuar më parë, ndoshta pjesë e një tradite më të gjerë tashmë të zhdukur.
Ashtu si Disku i Faistos për civilizimet e Egjeut, pllaka e Bashplemit hap një dritare të re mbi misteret e Kaukazit të lashtë, dhe ngre më shumë pyetje sesa përgjigje.
