Shkencëtarët zbulojnë hormonet e shtatzënisë në kocka deri në një mijë vjeçare
Shkencëtarët kanë zbuluar një metodë për të testuar mbetjet e lashta njerëzore për hormonet që lidhen me shtatzëninë, një përparim që mund t’u lejojë arkeologëve të përcaktojnë nëse një grua ishte shtatzënë në kohën e vdekjes së saj apo kishte lindur kohët e fundit.
Sipas një studimi të botuar më 2 tetor në Journal of Archaeological Science, studiuesit ishin në gjendje të zbulonin hormonet kryesore riprodhuese – estrogjenin, progesteronin dhe testosteronin – në kockat dhe dhëmbët e skeleteve deri në 1,000 vjeç, shkruan CNN.
“Ne gjetëm një ‘arkiv hormonesh’ në skelete dhe dhëmbë”, tha autorja kryesore Aimee Barlow, një arkeologe në Universitetin e Sheffield.
“Kjo është hera e parë. Askush nuk i ka zbuluar më parë këto hormone specifike në dhëmbë ose në gurë dentarë”, tha Barlow për CNN.
“Është gjithashtu hera e parë që progesteroni është matur me sukses në indin e kockave të njeriut”.
Hormonet e ruajtura për mijëvjeçarë
Zbulimi i shtatzënisë në mbetjet e lashta njerëzore ka qenë një sfidë sepse besohej se molekulat e proteinave si hormonet nuk mund të ruheshin në indet e forta. Megjithatë, Barlow vendosi të testonte mostra nga shtatë skelete femrash dhe tre meshkujsh, që datojnë nga shekulli i parë deri në shekullin e 19-të, duke përdorur një analizë imunosorbente të lidhur me enzimat (ELISA).
Kjo teknikë ekzistuese mund të zbulojë dhe matë progesteronin, një biomarkues kyç për shtatzëninë, nivelet e të cilit rriten ndjeshëm në tremujorin e parë.
Testet treguan se estrogjeni, progesteroni dhe testosteroni ishin të matshëm në kocka, si dhe në mostrat e dentinës, smaltit, gurëve të dhëmbëve dhe rrënjëve të dhëmbëve. “Nivelet e larta të progesteronit në strukturat dhe gurët dentarë, prania e estrogjenit në kockë dhe mungesa e testosteronit në indet e forta ishin në përputhje me shtatzëninë në kohën e vdekjes”, shkruan autorët e studimit.
Një vështrim mbi jetën e grave të lashta
Barlow shpjegoi se kjo metodë, me kërkime të mëtejshme, mund t’u lejojë shkencëtarëve të përcaktojnë moshën në të cilën një grua mbeti shtatzënë për herë të parë, nëse kishte përjetuar një abort dhe sa kohë kishte kaluar midis lindjeve.
“Kjo do të jetë veçanërisht e dobishme për periudhat historike ku nuk ka të dhëna të shkruara”, tha ajo.
Megjithatë, ajo vuri në dukje se nevojitet më shumë punë për të zhvilluar plotësisht teknikën. Një studim më i gjerë që përfshin individë të gjallë me të dhëna të hollësishme mjekësore është i nevojshëm për të përcaktuar nivelet bazë të hormoneve në indet e kockave.
“Së dyti, duhet ta kuptojmë shkencën themelore. Duhet të mësojmë se si këto hormone përfshihen dhe ruhen brenda këtyre indeve të ndryshme”, tha Barlow, duke shtuar se gjithashtu duhet të hetojmë se si hormonet ruhen dhe degradohen me kalimin e kohës në mjedise të ndryshme, transmeton Klankosova.tv
Zbulime “revolucionare”
Nikolas Lemos, profesor i shkencave mjekësore forenzike në Universitetin Queen Mary të Londrës, i cili nuk ishte i përfshirë në studim, i tha CNN se “ky është një studim pionier… që ka vendosur një precedent botëror”.
Megjithatë, Lemos theksoi se madhësia e mostrës ishte “shumë e vogël” dhe se metoda ELISA kërkon “testim dhe validim të mëtejshëm”.
“Shkurt, megjithëse gjetjet janë të jashtëzakonshme, ato duhet të konsiderohen si një provë e konceptit, jo ende një mjet rutinë diagnostikues”, tha ai.
Alexander Comninos, një profesor i endokrinologjisë në Imperial College London, i cili gjithashtu nuk ishte i përfshirë në studim, e quajti hulumtimin “fascinues”. “Duke kuptuar profilet riprodhuese të së kaluarës, kjo mund të ofrojë një pasqyrë se si ato mund të kenë ndryshuar me kalimin e kohës dhe ndoshta të japë një aluzion për të ardhmen”, tha ai për CNN.
