Shpikësi i passwordit të kompjuterit, vdes në moshën 93 vjeçare

Pionieri kompjuterik Fernando Corbato, i cili për herë të parë ka përdorur fjalëkalime për të mbrojtur llogaritë e përdoruesve, ka vdekur në moshën 93 vjeçare.

Dr Corbato paraqiti masën themelore të sigurisë duke zhvilluar metoda që i lejonin më shumë njerëzve të përdorin një kompjuter në të njëjtën kohë.

Ai zhvilloi një teknikë, të quajtur ndarjen e kohës, që ndau fuqinë përpunuese të një kompjuteri në mënyrë që të mund të shërbente më shumë se një person në të njëjtën kohë.

Ai vdic për shkak të komplikijmeve të shkaktuara nga diabeti.

Puna për ndarjen e një kompjuteri është bërë në Institutin e Teknologjisë të Masaçusetsit (MIT), ku Dr Corbato kaloi tërë karrierën e tij.

Ai iu bashkua MIT-it në vitin 1950 për të studiuar për një doktoraturë në fizikë, por gjatë këtyre viteve kuptuan se ai ishte më i interesuar në makinat që fizikantët përdoreshin për të bërë llogaritjet e tyre sesa në vetë subjektin.

Përdorimi i kompjuterëve gjatë viteve ’50 ishte një stërvitje e frustrimit, sepse makinat e mëdha monolite mund të merreshin vetëm me një punë përpunimi në një kohë, shkruan BBC.

Në një përpjekje për të kapërcyer këtë kufizim, Dr Corbato krijoi një sistem operativ për kompjuterët e quajtur Sistemi i Përbashkët për Shpërndarjen e Kohës (CTSS).

Në vend se të ketë makinë të dedikuar për një person, CTSS ka ndarë fuqinë përpunuese të një kompjuteri në feta të vogla, kështu që mund të bëjë shumë pak punë për shumë njerëz.

Edhe në vitet ’50 dhe ’60 kompjuterët ishin aq të shpejtë sa asnjë përdorues nuk vuri re se ata po merrnin vetëm një pjesë të vogël të fuqisë përpunuese të një makine në çdo kohë.

Zhvillimi i CTSS çoi në një tjetër program për ndarjen e kohës së quajtur Multics, i cili ishte paraardhësi i sistemit operativ Linux dhe shumë aspekte të tjera të kompjuterëve bashkëkohorë.

Fjalëkalimet u futën në CTSS si një mënyrë për përdoruesit për të fshehur dosjet dhe programet që po punonin nga të tjerët në të njëjtën makinë.

“Vendosja e një fjalëkalimi për çdo përdorues individual si një bllokim dukej si një zgjidhje shumë e drejtpërdrejtë”, tha Dr Corbato për Ëired në 2012.

Në vitin 1990, Dr Corbato mori çmimin AM Turing – një nga nderimet më të larta që iu dha shkencëtarëve kompjuterikë – për punën e tij pioniere në sistemet e ndarjes së kohës.

Prof. Fadel Adib, nga Media Lab në MIT, dha haraç duke thënë: “Bota jonë do të ishte shumë e ndryshme pa kërkimin e tij dhe atë të pasardhësve të tij. Ai frymëzon punën dhe trashëgiminë e tij”.