Zgjedhjet në SHBA: Sa vota i duhen një presidenti, si funksionon Kolegji Elektoral e cilat janë shtetet përcaktuese?

Zgjedhjet presidenciale në SHBA janë duke u mbajtur. Në garë janë nënpresidentja aktuale, demokratja Kamal Harris dhe ish-presidenti, republikani Donald Trump.

Por, si shkon procesi zgjedhor në SHBA?

Votuesit amerikanë vendosin kë do të dërgojnë në Shtëpinë e Bardhë, Kamala Harrisin apo Donald Trumpin, shkruan “ReportTv”. Qytetarët nuk votojnë direkt për kandidatët presidencialë, por për anëtarët e Kolegjit Zgjedhor (ose Elektoral) të caktuar nga partitë e secilit kandidat. Emrat në fletën e votimit, si Donald Trump dhe Kamala Harris, përfaqësojnë pikërisht këta anëtarë të Kolegjit Elektoral, të cilët kanë premtuar se do të mbështesin kandidatin e partisë së tyre.

Çfarë ndodh pas mbylljes së votimit?

Menjëherë pas mbylljes së qendrave të votimit në ditën zgjedhore, votat numërohen nga anëtarët e komisioneve zgjedhore në mijëra zona anembanë vendit. Nëse qendra e votimit përdor fletë votimi në letër, çdo kuti votimi vuloset dhe i dorëzohet një qendre të numërimit të votave. Kur përdoren makineritë digjitale të votimit, zyrtarët zgjedhorë dërgojnë të dhënat e votuesve në qendrën e numërimit.

Rregullat për përpunimin dhe numërimin e votave me postë ndryshojnë nga shteti në shtet. Në 16 shtete dhe Uashington DC, përpunimi i votave me postë nuk lejohet deri në ditën e zgjedhjeve. Në dhjetë shtete, votat postare mund të përpunohen dhe numërohen përpara ditës së zgjedhjeve, ndërkohë që rezultatet publikohen pas mbylljes së qendrave të votimit.

Sa vota i duhen një kandidati për t’u zgjedhur president?

Në SHBA, shumica e votave nuk mjafton për të fituar automatikisht zgjedhjet. Përkundrazi, kreut të ardhshëm të shtetit i duhet një shumicë në Kolegjin Zgjedhor. Ky Kolegj përbëhet nga 538 anëtarë, ku secili shtet përfaqësohet nga numri i vet i kongresistëve dhe tre anëtarë për Distriktin e Kolumbias. Për të fituar zgjedhjet, kandidati presidencial duhet të sigurojë të paktën 270 vota elektorale. Ky është i vetmi numër që ka rëndësi.

Në shumicën e shteteve, vetëm anëtarët e Kolegjit që përfaqësojnë kandidatin që fiton votën popullore të shtetit kanë të drejtë të çojnë votën e tyre në Kongres.

Zbatohet votimi i shumicës. Edhe nëse ka vetëm një shumicë të ngushtë për një kandidat në një shtet, fituesi merr të gjitha votat elektorale atje. Kjo është arsyeja pse një kandidat mund të marrë shumicën e votave në përgjithësi, por gjithsesi të humbasë – si Hillary Clinton në 2016. Për sa i përket votave absolute, ajo kishte pothuajse tre milionë më shumë, por Trumpi kishte shumicën në Kolegjin Zgjedhor.

Cili është roli i “Swing-States” – 7 shtetet e pavendosura as tek demokratët as tek republikanët?

Ato kanë një rol vendimtar në këto zgjedhje. Shtetet “Swing” janë shtete të SHBA-së që nuk janë as në duart e demokratëve dhe as të republikanëve. Shtetet kryesore të lëvizjes këtë vit janë Arizona, Xhorxhia, Michigan, Nevada, Karolina e Veriut, Pensilvania dhe Wisconsin. Si zonja Harris ashtu edhe zoti Trump kanë organizuar tubime të shpeshta, por duke injoruar pjesën tjetër të vendit gjatë fushatës.

Çfarë ndodh nëse askush nuk ka shumicën?

Nëse në të vërtetë ndodh që të dy kandidatët presidencialë të jenë të barabartë dhe secili të fitojë 269 vota të Kolegjit Zgjedhor, d.m.th. asnjëri nuk arrin një shumicë prej të paktën 270 votash, do të jetë në dorën e Dhomës së Përfaqësuesve të përcaktojë fituesin. Çdo delegacion i një shteti federal do të kishte më pas një votë dhe do të kërkohej një shumicë (26) për të fituar. Megjithatë, ky rast ende nuk ka ndodhur.

Kur publikohet rezultati?

Në një garë kokë më kokë, mund të duhet pak kohë për të shpallur rezultatin përfundimtar. Nëse ka mospërputhje në disa shtete, ato duhet të zgjidhen deri më 11 dhjetor sipas ligjit zgjedhor.

Më 17 dhjetor, zgjedhësit do të takohen në kryeqytetet e shteteve federale për të hedhur zyrtarisht votat e tyre për president dhe nënkryetar. Më 6 janar 2025, Kongresi do të mblidhet në Uashington në mënyrë që të numërohen votat elektorale dhe të konfirmohet zyrtarisht fituesi i zgjedhjeve.

Inaugurimi ceremonial i presidentit bëhet në Uashington më 20 janar.