Rrezatimi me protone testohet tek gratë me kancer gjiri me rrezikshmëri të lartë

Rreth 200 gra me kancer gjiri po marrin pjesë në një studim në Britani për të parë nëse terapia e rrezatimit me protone shkakton më pak dëm ndaj organeve jetike të trupit. Objektivi i këtij studimi të Shërbimit Kombëtar të Shëndetit në Britani është që të krahasojë terapinë e rrezatimit me protone me terapinë standarte për pacientët që janë më shumë të rrezikuar nga probleme afatgjata në zemër.Kim Jones është ndër pacientet e para që është bërë pjesë e studimit për të krahasuar rrezatimin me protone me rrezatimin standart.

Ka qenë një periudhë e vështirë për të pasi u diagnostikua me kancer gjiri vitin e kaluar. Ajo ka bërë tashmë kimioterapi dhe ndërhyrje kirurgjikale për të hequr njërin gjoks dhe një gjendër limfatike. Ajo thotë se pjesa më e vështirë ishte kimioterapia, që ishte e nevojshme për të zvogëluar përmasat e tumorit përpara se të bëhej operacioni.

“Më ranë flokët dhe pata probleme me lëkurën, probleme të sistemit të tretjes dhe dhimbje. Një listë e gjatë. Ishte e vështirë”, tregon zonja Jones.

Më vonë ajo filloi terapinë e rrezatimit me protone në spitalin në Mançester. Ekspertët thonë se avantazhi i terapisë me protone, krahasuar me terapinë standarte me rreze X, është se protonet mund të kontrollohen më mirë dhe mund të goditet tumori me një dozë më të lartë rrezatimi dhe me më pak efekte anësore. Kjo teknologji është më e përshtatshme për pacientët që e kanë kancerin pranë pjesëve jetike të trupit, si shtylla kurrizore, apo pranë organeve si zemra.

Një pacient p.sh. që po kurohet në spitalin në Mançester ka kancer të avancuar të kokës dhe qafës, dhe është bërë pjesë e të njëjtit studim si zonja Jones, për të parë nëse rrezatimi me protone do të japë më pak efekte anësore.

Vetë zonja Jones u kualifikua për të marrë pjesë pasi ka një difekt në zemër që shkakton çrregullim të rrahjeve.

“Kisha një difekt të mëparshëm në zemër dhe për shkak të kësaj më thanë që me radioterapinë e zakonshme mund të ketë probleme të mëtejshme prej rrezatimit në zemër dhe mund ta përkeqësonte gjendjen time”, thotë ajo.

Drejtuesja e studimit Profesorja Charlotte Coles thotë se suksesi i studimit do të jetë nëse pacientët e rrezatimit me protone ekspozohen më pak ndaj rrezatimit dhe nëse përjetojnë më pak efekte anësore.

“Këta janë pacientë që zakonisht trajtohen për kraharorin dhe gjendrat, në veçanti gjendrat limfatike që gjenden pas kafazit të kraharorit dhe që mund të jenë shumë pranë zemrës”, thotë zonja Coles.

Mjekja Carmel Anandadas thotë se ka rreth 400 paciente në vit me kancer. Ajo shpjegon se si do të përzgjedhë pacientet që do të marrin pjesë në këtë studim.

“Rreziku nga terapia me rrezatim që mund të zgjasë për gjithë jetën për një pacient me probleme zemre, është në vetëm 1% për një pacient të zakonshëm. Nëse rreziku ndaj tyre ngrihet në mbi 2% ose më shumë, atëherë këta pacientë kualifikohen për këtë studim. Pra ne do të shohim nëse mund ta zvogëlojmë sasinë e rrezatimit që merr zemra në nivele të pranueshme... Pra do të jenë pacientë që kanë sëmundje kronike të zemrës ose që kanë një anatomi të ndryshme, kur p.sh. kafazin e kraharorit e kanë shumë më pranë zemrës se një pacient i zakonshëm”, thotë zonja Anandadas.

Studiuesit thonë se do të mund të vlerësojnë rezultatet e studimit dy vite pasi të jetë përfshirë edhe pacienti i fundit. Një studim në revistën mjekësore JAMA në dhjetor 2019 konstatoi se pacientët e trajtuar me terapinë me protone patën më pak efekte anësore.

Deri atëherë zonja Jones thotë se është e ndërgjegjshme se do të duhen disa vite përpjekjesh përpara se të çlirohet nga kanceri.

“Ndjehem optimiste për kurën. Jam e kënaqur se si po shkojnë gjërat deri më tani dhe e di se kam ende shumë trajtime për të bërë, por po e përballoj ditë pas dite dhe të shohim se si do të shkojë”, thotë ajo./VOA