Rasti “Shala”, mbrojtja e viktimave kërkon që procedura e dëmshpërblimit të zhvillohet paralelisht me procedurën penale

Përmes një shkrese drejtuar trupit gjykues të kryesuar nga Mappie Veldt- Foglia, Simon Laws dhe Maria Radziejowska, që janë mbrojtës të viktimave në rastin e Pjetër Shalës, kanë kërkuar që procedura e dëmshpërblimit të zhvillohet paralelisht me procedurën penale.

Parashtresa thotë se mbrojtja e viktimave i bën këto parashtresa me shkrim mbi procedurat e dëmshpërblimit në bazë të nenit 22 (6-11) të Ligjit për Dhomat e Specializuara dhe Zyrën e Prokurorit të Specializuar, rregullës 114(4)(a) të Rregullores së Punës dhe Provave para Dhomave të Specializuara të Kosovës dhe urdhrit gojor të lëshuar nga Trupi Gjykues I.

“Duke vënë në dukje numrin e ulët të viktimave pjesëmarrëse në procedurë (“VPP”) në rastin kundër Pjetër Shalës (tetë), avokati i viktimave pohon se procedurat e dëmshpërblimit në këtë rast mund të zhvillohen paralelisht me procedurën penale në atë mënyrë që nuk do të të jetë paragjykues për të drejtat e gjykimit të drejtë të të akuzuarit”, thuhet në këtë shkresë.

Tutje, thuhet se duke marrë parasysh raportet e ekspertëve, parashtresat e avokatëve që përfaqësojnë viktimat pjesëmarrëse në rastin kundër Salih Mustafës, dhe Vendimin e Panelit për zbatimin e nenit 22(9) të Ligjit, vendosjen e hapave të mëtejshëm procedural në këtë rast dhe kërkimin e informatave, është parashtruar se në rast të një dënimi, Paneli nuk duhet t’i referojë VPP-të në kontest civil në Kosovë në pajtim me nenin 22(9) të ligjit dhe rregullin 167 të Rregullores.

Ata thonë se kërkojnë që pavarësisht nga çdo urdhër dëmshpërblimi i mundshëm sipas nenit 22(8), Trupi Gjykues të përfshijë në vendimin e tij, një vendim mbi shtrirjen dhe shtrirjen e çdo dëmi, humbjeje dhe lëndimi ndaj viktimave ose në lidhje me pjesëmarrëse në këtë rast, në bazë të nenit 22(7), fjalia e parë e ligjit.

“Në dritën e sa më sipër mbrojtja e viktimave pohon se, duke pasur parasysh kontekstin specifik të rastit kundër Pjetër Shalës, në veçanti, numri i VPP-ve (tetë), dhe fakti se shtatë prej tyre janë viktima indirekte dhe anëtarë të së njëjtës familje, Procedurat e dëmshpërblimeve në këtë rast mund të zhvillohen paralelisht me procedurën penale dhe kjo nuk do të dëmtonte të drejtat e gjykimit të drejtë të të akuzuarve”, thuhet tutje nga mbrojtja e viktimave.

Në shkresë thonë se vënë në dukje nenin 22(7) të Ligjit, i cili tregon se Paneli mund të vendosë për “fushën dhe shtrirjen e çdo dëmi, humbjeje dhe lëndimi të viktimave, ose në lidhje me viktimat” edhe nëse nuk e dënon Akuzuar dhe nuk lëshon urdhër dëmshpërblimi ndaj të akuzuarit në bazë të nenit 22(8) të Ligjit.

“Nëse Paneli zhvillon procedurat e dëmshpërblimit paralelisht me gjykimin penal, ai mund të jetë në gjendje të nxjerrë një vendim në pajtim me nenin 22(7) të Ligjit në lidhje me secilën nga VPP-të. Mbrojtja e viktimave pohon se në rast të shpalljes së pafajshme të të akuzuarit, një vendim i tillë do të kishte vlerë të konsiderueshme për VPP-të pasi do të njihte dëmin që ata kanë pësuar. Për më tepër, do të ndihmonte VPP-të në kërkimin e kompensimit në forma të tjera”, ka thënë mbrojtja e viktimave.

Në rast të dënimit, ata kanë parashtruar se Paneli nuk duhet t’i referojë viktimat në kontest civil në Kosovë, por duhet të lëshojë një urdhër dëmshpërblimi në pajtim me nenin 22(8) dhe nenin 44(6) të ligjit.

“Në dritën e sa më sipër, mbrojtja e viktimave me respekt parashtron se: a. procedura e dëmshpërblimit në rastin kundër Pjetër Shalës duhet të zhvillohet paralelisht me procedurën penale; b. në rast se Paneli e dënon Pjetër Shalën, nuk duhet t’i referojë VPP-të në kontest civil në Kosovë; dhe c. pavarësisht nga ndonjë urdhër i mundshëm për dëmshpërblim sipas nenit 22(8) të Ligjit, Paneli duhet të përfshijë në vendimin e tij një vendim për qëllimin dhe shtrirjen e ndonjë dëmi, humbjeje dhe lëndimi”, thuhet në fund të shkresës.

Ndryshe, Shala u arrestua më 16 mars 2021, nga autoritetet belge dhe u transferua në Hagë më 15 prill 2021, në bazë të një kërkese për bashkëpunim në zbatimin e fletëarrestit dhe urdhrit për transferim lëshuar nga Dhomat e Specializuara të Kosovës.

Në aktakuzën e konfirmuar, Shala ngarkohet me përgjegjësi penale individuale në forma të ndryshme për krime lufte si ndalim arbitrar, trajtim mizor, torturë dhe vrasje të paligjshme, të kryera në kontekstin e konfliktit të armatosur në Kosovë dhe në lidhje me këtë konflikt.

“Krimet për të cilat akuzohet Shala u kryen përafërsisht midis 17 majit 1999 dhe 5 qershorit 1999, kundër personave që u mbajtën të ndaluar në fabrikën e metalit në Kukës (Shqipëri), që pretendohet se përdorej prej Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës”, thuhet në komunikatë. /BetimipërDrejtësi