Mediat greke: Plani për “Shqipërinë e madhe” është një projekt “bombë”

Askush nuk ka nevojë të jetë ekspert në historinë e Ballkanit për të kuptuar se ekzistojnë një sërë konfliktesh etnike të pazgjidhura që nuk lejojnë që shtetet dhe popujt të “qetësohen” dhe të përpiqen të ecin përpara, duke lënë pas të kaluarën e përgjakshme.

Dhe jo vetëm kaq. Herë pas here, në disa nga vatrat që nuk kanë ndalur të digjen pas shpërbërjes së dhunshme të Jugosllavisë, shpërthen një zjarr i madh, i cili kërcënon të zhvillohet në një tragjedi të re dhe të djegë tërë rajonin. Herë në Kosovë, herë në Maqedoninë e Veriut, herë në Bosnjë dhe Hercegovinë, zhvillimet vijnë për të na kujtuar se asgjë nuk ka mbaruar.

Padyshim, kjo është diçka që dihet dhe kuptohet jo vetëm nga populli, por edhe nga sunduesit – si në Ballkan ashtu edhe në BE..

E kujt është “fëmija”?

Një plan i tillë përfshin tekstin diplomatik jozyrtar, i cili po qarkullon në Bruksel. Ai u bë i njohur fillimisht përmes mediave sllovene dhe më pas nga Euractiv dhe Reuters, të cilët madje pretendojnë se e kanë parë atë.

Është një plan, autorësia e të cilit nuk dihet – së pari Kryeministri Slloven Janez Jansa, i cili merr kryesimin periodik gjashtëmujor të BE-së nga 1 deri në Korrik – por është e qartë se ekzistenca e tij ka qenë e njohur për disa kohë në qarqet evropiane.

Sigurisht nuk është për t’u habitur që askush nuk është i gatshëm ta “adoptojë” atë. Kjo sepse, në thelb, ajo propozon një zgjidhje për sëmundjet e rajonit për të cilin praktikisht të gjithë kanë menduar, por askush nuk e ka pranuar publikisht: Ndryshimet e kufijve dhe shkëmbimet e popullsisë në mënyrë që të arrihet një homogjenitet më i madh kombëtar dhe të lehtësohen konfliktet midis shteteve dhe popujve.

“Dokumenti argumenton se pengesat kryesore për integrimin më të shpejtë të shteteve të Ballkanit në BE janë çështjet e pazgjidhura kombëtare të serbëve, kroatëve dhe shqiptarëve, të cilat duhet të zgjidhen përmes krijimit të një Serbia të Madhe, një Shqipërie të Madhe dhe një Kroacie të madhe”, vëren agjencia letra.

Reagime të forta, por…

Kjo përkthehet, në praktikë, në një numër ndryshimesh të rëndësishme në hartë: Bashkimi i Kosovës me Shqipërinë, përveç zonave me shumicë serbe që do t’i jepen Beogradit. E njëjta gjë do të ndodhë me Republika Srpska të Bosnjës – ndërsa pjesa kroate që do të dalë nga shpërbërja e Bosnje dhe Herzegovinës do të bashkohet me Kroacinë.

Zbulimi i ekzistencës së këtij projekti (megjithëse jozyrtar) të bombës tashmë po provokon një reagim zinxhir. Sefik Dzaferoviç, anëtar i Trinisë që drejton vendin, i bëri thirrje Presidentit të Këshillit Evropian Charles Michel t’i japë fund një debati që mund të çojë në një luftë të re.

Nga ana e tij, Delegacioni i BE në vend ripohoi angazhimin e tij për integritetin dhe sovranitetin e tij territorial. Ministri gjerman për Politikën Evropiane Michael Roth shkroi në Twitter se “vendet e Ballkanit Perëndimor kanë një të ardhme vetëm si shoqëri shumëkombëshe dhe multi-fetare”.

Pazari kryesor dhe … Trump!

E vërteta, megjithatë, është se kjo çështje dhe pazari për të ndryshuar hartën e Ballkanit nuk është asgjë e re. Në fakt, është diskutuar në nivelin e krerëve të shteteve, midis Presidentit Serb Aleksandar Vuçiç dhe ish-homologut të tij në Kosovë, Hashim Thaçi – dhe madje me inkurajimin dhe mbikëqyrjen e lartë të Shteteve të Bashkuara gjatë qeverisjes së tij.

Sipas raporteve, Vuçiç kërkoi autonominë e enklavës serbe në veri të Kosovës dhe zhbllokimin e negociatave të pranimit të vendit të tij me BE, në këmbim të njohjes së pavarësisë së Kosovës.

Sidoqoftë, planet dështuan për shkak të dy faktorëve: Së pari, reagimi i Gjermanisë, e cila as që donte të dëgjonte për një raund të ri të ndryshimeve të kufijve në Ballkan, duke u frikësuar nga pasojat dhe dominet që mund të ndizeshin, duke zvarritur vendet e tjera, siç është Maqedonia Veriore, me pakicën e saj të madhe shqiptare. Dhe nga ana tjetër, reagimet e forta të provokuara në Prishtinë dhe Beograd.

Çështja nuk është mbyllur

Çështja, megjithatë, nuk është mbyllur përfundimisht. Aq më tepër që një numër vendesh evropiane – me Francën të parën – vazhdojnë të bllokojnë zgjerimin në Ballkanin Perëndimor derisa të marrin përgjigje pyetjet “ekzistenciale” në rajon.

Në të njëjtën kohë, po ndërmerren hapa të rëndësishëm që mund të jenë katalizatorë të zhvillimeve, edhe nëse shkojnë në “ndryshime”. Midis tyre janë heqja de facto e kufijve midis Shqipërisë dhe Kosovës të vendosur nga Tirana, si dhe skenarët e referendumit në të dy vendet me çështjen e bashkimit – diçka për të cilën sondazhet tregojnë se 64% e shqiptarëve dhe 75% e kosovarëve.

Prandaj, dokumenti mund të hidhet poshtë dhe tërhiqet por thelbi, megjithatë, nuk ndryshon./Shekulli