Borxhet e Komunës së Rahovecit arrijnë në 2.2 milionë euro

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka gjetur se në fund të vitit që lamë pas borxhet e Komunës së Rahovecit ndaj operatorëve ekonomikë (OE) kanë arritur në 2 milionë e 243 mijë euro, nga 920 mijë euro sa ishin në fund të vitit 2016, shkruan sot Gazeta "Zëri"

Më shumë se 2.2 milionë euro kanë arritur borxhet e Komunës së Rahovecit ndaj operatorëve ekonomikë (OE). Kjo dhe shumë shkelje të tjera janë evidentuar në raportin e Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA), e cila është publikuar të mërkurën.

Sipas Auditorit, Komuna nuk kishte arritur të ketë një menaxhim dhe raportim të mirë të obligimeve të saj.

Sipas Auditorit, në raport me vitin paraprak obligimet janë rritur për 1.323.219 euro,  nga 920.000 euro sa ishin në vitin 2016 në 2.243.767 euro.

LEXO EDHE: 7 vjet nga vrasja e Diana Kastratit babai i saj kërkon ekstradimin dhe dënimin e vrasësit

“Rritja enorme e obligimeve në raport me vitin paraprak ishte pasojë e kontrolleve të dobëta, përkatësisht hyrjes në obligime kontraktuale pa mjete të mjaftueshme. Në katër raste faturat e pranuara nuk janë evidentuar në librin e protokollimit të faturave, siç kërkohet me Nenin 24.1.3 të Rregullës Financiare 01-2013 MF - Shpenzimin e parasë publike, si dhe në një rast fatura e papaguar për ndërtimin e kanalit të ujërave atmosferike për muajin tetor të vitit 2017 në vlerë 24.795 euro nuk është përfshirë në regjistrin e obligimeve, duke nënvlerësuar obligimet e prezantuara për të njëjtën vlerë. Ky veprim është në kundërshtim me Nenin 17.3 të Rregullores së Ministrisë së Financave Nr. 01/2017 për raportim vjetor financiar të OB-së”, thuhet në raportin e Auditorit për Komunën e Rahovecit, e cila gjatë mandatit të kaluar ishte drejtuar nga Idriz Vehapi i PDK-së, derisa nga zgjedhjet e fundit lokale Komuna drejtohet nga Smajl Latifi i AAK-së, shkruan më tutje "Zëri".

Më tutje, sipas Auditorit, shumat e raportuara të detyrimeve të papaguara janë shumë domethënëse për buxhetin e Komunës dhe si të tilla mund të shkaktojnë vështirësi buxhetore.

Sipas tij, obligimet e larta mund të pasojnë edhe me ekzekutimin e buxhetit përmes vendimeve gjyqësore dhe pagesat shtesë për shpenzime përmbarimore.

“Mungesa e protokolimit me rastin e pranimit të faturave rrit rrezikun e pagesës së dyfishtë, humbjes së faturave, raportimit të mangët dhe jo të saktë të obligimeve dhe mund të rezultojë me vonesa në përmbushjen e obligimeve. Kryetari duhet të forcojë kontrollet lidhur me menaxhimin dhe raportimin e obligimeve të papaguara. Duhet të sigurojë se në librin e protokollit do të regjistrohen dhe do të protokollohen të gjitha faturat e pranuara. Me tutje, të krijojë një sistem efektiv të kontrollit, në të cilin të gjitha faturat e papaguara raportohen në mënyrë të saktë dhe të plotë në baza mujore në MF, si dhe në fund të çdo viti shpalosen saktë në Pasqyrat Financiare Vjetore”, thuhet në raportin e ZKA-së.

Lidhja e kontratës pa procedura të prokurimit

Sipas Auditorit, në dy raste, te kontratat “Shërbime të internetit” dhe “Ofrimi i shërbimeve në grumbullimin e mbeturinave”, ishin lidhur pa procedura të prokurimit, duke kontraktuar çmimin mujor 15 € për secilën.

Shërbimet ishin kontraktuar sipas marrëveshjes që ishte lidhur/nënshkruar direkt nga drejtori i shkollës me operatorin ekonomik.

Sipas ZKA-së, mosaplikimi i procesit të prokurimit zvogëlon transparencën për shpenzimin e parasë publike dhe Komuna mund të marrë shërbime me çmime jo të favorshme (konkurruese), që reflekton në shpenzimin e parregullt të buxhetit për këtë kategori.

ZKA-ja rekomandon se kryetari i Komunës të sigurohet që është duke u aplikuar Ligji i Prokurimit Publik, me qëllim që çdo shërbim të kontraktohet duke u bazuar në konkurrencë.

Hyrja në obligime kontraktuale pa mbulesë buxhetore

Në vitin 2017 Komuna kishte hyrë në obligime kontraktuale më shumë sesa mjetet e ndara me Ligjin për Ndarjet Buxhetore, që është në kundërshtim me Nenin 9.3 të LPP-së.

Te “Ndërtimi i rrugëve me kubëza në Dobidol, Palluzh, Ratkoc, Gexhe, Kramovik dhe Guri i Kuq”, si dhe te “Ndërtimi i rrugës në Drenoc, Qifllak, Denjë, Malësi e Vogël dhe Opterush” shuma e ndarjeve buxhetore për tre vjet ishte vetëm 213.001 euro, ndërsa vlera e kontratave të lidhura 545.868 euro. Deficiti i fondeve në raport me kontratat e lidhura ishte 332.867 €. Kjo për shkak të planifikimit buxhetor joadekuat të Komunës.

“Hyrja e Komunës në kontrata pa zotimin e mjaftueshëm paraprak të fondeve dhe të paparashikuar në Kornizën Afatmesme Buxhetore rrit rrezikun e vonesave në realizimin e këtyre projekteve ose rrezikon edhe ekzekutimin e plotë të tyre. Kryetari duhet të sigurojë kontrolle të shtura te kontraktimet, në mënyrë që para se të hyhet në obligime kontraktuale fondet buxhetore të jenë të zotuara. Zotimet afatgjata duhet të harmonizohen me dinamikën e projekteve dhe të planifikohen me Kornizën Afatmesme Buxhetore të Komunës”, thuhet në raportin e ZKA-së.

Vonesa në arkëtimin e qirasë

Po ashtu, sipas Auditorit, në dy raste Komuna si qiradhënës nuk kishte inkasuar të hyrat e qirasë në përputhje me kushtet e kontraktuara.

Sipas kontratës për dhënien në shfrytëzim të pasurisë së paluajtshme (objekte afariste), qiraja mujore duhet të paguhet më së largu deri në ditën e 5-të të muajit në vijim nga ana e qiramarrësit, mirëpo Komuna nuk aplikonte faturim të rregullt sipas kontratës dhe në këto raste të hyrat nuk inkasohen me kohë dhe evidenca për llogaritë e arkëtueshme mund të mos jetë e plotë.

“Menaxhimi i dobët i kontratave për pronat e dhëna me qira, si dhe mosgatishmëria për të ndërmarrë masa efikase për inkasimin e të hyrave rrit rrezikun e mosrealizimit të planit të të hyrave dhe reflekton me më pak projekte kapitale, të cilat janë planifikuar të financohen prej tyre. Kryetari të sigurojë një menaxhim efektiv të kontratave të qiradhënies dhe të vendosë mekanizma efikase për realizimin e të hyrave konform kushteve të kontraktuara, përkatësisht zbatimin e afateve për arkëtimin e mjeteve nga qiraja”, thuhet më tutje në raportin e Auditorit për Komunën e Suharekës.

Dobësi në ndarjen e subvencioneve

Po ashtu te kategoria e subvencioneve dhe transferimeve ZKA-ja ka identifikuar parregullsi si në vijim: Sipas vendimit të Kuvendit Komunal dhe marrëveshjes “Për mbulimin e shpenzimeve për shërbimet e varrimit” në mes Komunës dhe Këshillit të Bashkësisë Islame, Dega në Rahovec, Komuna ka bërë dy pagesa në vlerë totale 21.118 € për shërbime, të cilat i ka ofruar Bashkësia Islame.

Sipas Auditorit, këto pagesa nuk ishin bërë në llogari të Bashkësisë Islame, siç ishte e përcaktuar me Nenin 6 të kësaj marrëveshjeje, mirëpo janë bërë në llogari private të personit fizik.

Arsyetimi i realizimit të pagesave në ketë formë ishte sepse Këshilli i Bashkësisë Islame, Dega në Rahovec, nuk ka llogari bankare dhe me rastin e pagesës për mbulimin e shërbimeve të varrimit për qytetarët e Komunës në shumë raste Zyra e Gjendjes Civile nuk ka bërë përmirësimet në regjistrin e gjendjes civile.

Personat e vdekur nuk ishin larguar nga ky regjistër, për të cilët Bashkësia Islame ka kryer shërbime dhe Komunës ia ka ofruar dëshmitë e nevojshme për vdekjet, siç kërkohet me Nenin 47.7 dhe 47.8 të Ligjit për Gjendjen Civile.

Sipas ZKA-së, pagesat në llogarinë private rrisin rrezikun që subvencioni të mos arrijë destinacionin e duhur dhe mundëson keqmenaxhimin ose keqpërdorimin e mjeteve nga përfituesit.

Mosshlyerja e personave të vdekur nga regjistri i gjendjes civile paraqet evidenca të pasakta për Komunën.

Sipas Auditorit, kryetari duhet  të sigurojë se pagesat bëhen në llogari zyrtare të përfituesit të subvencionit, si dhe të sigurojë se janë marrë masa adekuate për t’u siguruar se regjistri i gjendjes civile është duke u azhurnuar në baza të rregullta.

Parregullsi në menaxhimin e tatimit në pronë

Po ashtu, sipas Auditorit, Komuna nuk kishte arritur të kryejë verifikimin e 1/3-ës së pronave të paluajtshme, siç kërkohet me Ligjin për Tatimin në Pronën e Paluajtshme nr. 03/L-204 dhe UA-së në fuqi.

Nga gjithsej 13.075 prona, deri më tani Komuna ka arritur t’i verifikojë vetëm 444 prej tyre, ose pak mbi 3%.

Sipas Ligjit mbi Tatimin në Pronë, Neni 9, ceket se çdo person fizik, i cili më datë 1 mars ose para 1 marsit të një periudhe tatimore, vendos se prona ose njësia e banimit i shërben si vend kryesor për banim i lejohet zbritja prej 10.000 € nga vlera e tatueshme e pronës.

“Komuna në dy raste nuk kishte respektuar këtë kërkesë ligjore, duke aplikuar zbritjen prej 10.000 € për dy ose më tepër prona të regjistruara si banim kryesor për të njëjtin tatimpagues. Mangësitë e tilla lidhen direkt me pamundësinë e Komunës për të bërë verifikimin e pronave dhe për të identifikuar problemet. Mospërditësimi i të dhënave, që lidhet edhe me verifikimin e 1/3-ës së pronave, mund të rezultojë me mangësinë e informatave të plota të pronës së tatueshme aktuale, me ndikimin e mundshëm që Komuna të ketë më pak të hyra nga kjo kategori. Mosaplikimi i ngarkesave sipas kërkesave ligjore të tatimit në pronë rrit rrezikun që të hyrat prej kësaj kategorie të jenë më të ulëta”, thuhet në raportin e Auditorit.

Aty më tutje thuhet se kryetari Komunës duhet t’i ndërmarrë të gjitha veprimet e nevojshme për të siguruar që bëhet verifikimi i 1/3-ës së pronave, në mënyrë që shënimet rreth tatimit në pronë të janë të plota dhe të maksimizohen përfitimet nga kjo e hyrë.

Veprime shtesë duhet të ndërmerren që të sigurojë se zbritjet për 10.000 € aplikohen vetëm për vendbanimet kryesore.

Menaxhim joadekuat i dosjeve/të dhënave të personelit

Po ashtu, sipas Auditorit, Komuna nuk kishte arritur ende t’i kompletojë dosjet e personelit në përputhje me Rregulloren Nr. 03/2011 “Mbi dosjet dhe regjistrin qendror për shërbyesit civilë”.

Në katër dosje të shërbyesve civilë mungonin dokumentet si: certifikata e lindjes, e shtetësisë dhe vërtetimet se punonjësit nuk janë nën hetime, ndërsa në një rast tjetër mungonin: letërnjoftimi, kualifikimi dhe trajnimet, formularët e aplikimit dhe të vlerësimit dhe referencat nga punëdhënësit e mëparshëm; dhe te punonjësit e arsimit dhe të shëndetësisë në dhjetë raste dosjet nuk ishin të kompletuara: në dy raste mungonte certifikata e lindjes dhe e shtetësisë, në disa raste të tjera mungonte letërnjoftimi, formularët e aplikimit, vlerësimet e punës, format e pushimit mjekësore, si dhe në të gjitha rastet mungonte vlerësimi i formularit të aplikimit dhe vërtetimet se punonjësit nuk janë nën hetime.

Gjithashtu Komuna nuk kishte një politikë (rregullore të shkruar) sa i përket menaxhimit dhe mirëmbajtjes së dosjeve për këta sektorë.

Te punonjësit e arsimit/mësimdhënësit vlerësimet e performancës kërkohen sipas UA-së nr. 14/2013.

“Mosazhurnimi i dosjeve dhe moskompletimi me dokumentacionin e nevojshëm rrit rrezikun për menaxhim joadekuat të stafit dhe reflekton me parregullsi dhe me mungesë të informatave për stafin e punësuar. Kryetari duhet të sigurojë se janë ndërmarrë hapa konkretë për përmirësimin e kontrolleve mbi dosjet e personelit, në mënyrë që të gjitha dosjet të jenë të kompletuara me dokumentacionin e nevojshëm, me qëllim të menaxhimit të stafit, si dhe matjes së performancës se tyre (vlerësimit vjetor të punës). Për vlerësimin e performancës Komuna duhet të nxjerrë akt (politikë) të brendshëm”, thuhet në rekomandimin e Auditorit për Komunën e Suharekës.

Vonesa në ekzekutimin e pagesave

Në 14 raste pagesat për faturat e pranuara nuk ishin ekzekutuar brenda afatit prej 30 ditëve. Vonesat ishin nga dy deri në 17 muaj.

Sipas Rregullës Financiare 01/2013, shpenzimi i parasë publike, Neni 44, “çdo faturë e vlefshme dhe kërkesë për pagim për mallra dhe shërbime të furnizuara dhe/ose punët e realizuara për organizatën buxhetore të paguhen brenda tridhjetë (30) ditëve kalendarike pas pranimit të faturës ose kërkesës për pagim nga organizata përkatëse buxhetore.

Sipas Auditorit, vonesat në pagesën e obligimeve brenda afatit ligjor mund të rezultojnë me rritje dhe me akumulim të obligimeve komunale, me përballje me organet e drejtësisë ose me shpenzime shtesë për Komunën si ndëshkim për interesin, shpenzime gjyqësore etj.

“Kryetari të sigurohet se është vendosur disiplinë e duhur financiare që faturat e pranuara të paguhen brenda afatit të paraparë ligjor me qëllim të menaxhimit dhe mbajtjes në kontroll të obligimeve kontraktuale”, thuhet në raport.

Menaxhimi i dobët i pasurive

Regjistri i pasurive nën 1.000 € (E-Pasuria), sipas ZKA-së, nuk azhurnohet në mënyrë të vazhdueshme nga menaxheri i pasurisë.

Në këtë regjistër janë të regjistruara edhe tokat komunale, që është në kundërshtim me Nenin 24.2 të Rregullores për Menaxhimin e Pasurive Jofinanciare 02/2013.

Po ashtu pasuritë e Komunës nuk janë të pajisura plotësisht me barkode, siç kërkohet me Nenin 6.4 të Rregullores për Menaxhimin e Pasurisë Jofinanciare 02/2013.

“Pasuritë në administratë ishin pajisur me barkode, mirëpo jo edhe në QKMF dhe në shkolla. Evidentimi jo i plotë i pasurive dhe mosazhurnimi në regjistrat adekuatë shkakton rrezikun e keqpërdorimit, të humbjes ose të tjetërsimit të pasurisë, si dhe nuk mundëson shpalosjen e tyre të saktë dhe të plotë në PFV. Kryetari duhet të sigurohet që menaxhimi i pasurisë jofinanciare bëhet në përputhje të plotë me Rregulloren 02/2013 për Menaxhimin e Pasurisë Jofinanciare. Në ketë aspekt duhet të sigurojë kontrolle në evidentimin e pasurisë jokapitale, si dhe ta sigurojë funksionalizimin e plotë të sistemit e-pasuria për regjistrimin e pasurive nën 1.000 € dhe të stoqeve”, thuhet në fund të raportit të Auditorit për Komunën e Suharekës për vitin që lamë pas.